Hanes ym Mannau Brycheiniog a Sir Fynwy

Mae Bannau Brycheiniog a Sir Fynwy yn ardal sy’n gyfoeth o hanes. O’r carneddau Oes Efydd yng nghanol y Bannau a chaer Oes yr Haearn Coed-y-Bwnydd, i’r naws bonheddig Sioraidd yn Y Cymin, mae’r straeon hanesyddol sy’n perthyn i’r ardal hon mor amrywiol â’i thirwedd.

Portread o Horatio Nelson, Is-iarll Nelson (1758-1805) gan George Keating

The Kymin Monmouthshire

Ymweliad y Llyngesydd Nelson â'r Cymin

Pan ymwelodd y Llyngesydd Horatio Nelson â'r Cymin, bedair blynedd ar ôl ei fuddugoliaeth ym Mrwydr y Nîl a thair blynedd cyn ei fuddgoliaeth a'i farwolaeth ym Mrwydr Trafalgar, cafodd ei gyffwrdd gan harddwch y llecyn hwn.

Dysgwch fwy

Castell Cleidda wedi’i amgylchynu gan goed, Sir Fynwy — Darganfyddwch un o’r ffoldai nodedig a godwyd yng Nghymru yn y 18fed ganrif

Sugar Loaf and Usk Valley Monmouthshire

Adeiladau hanesyddol ar Stad Cleidda

Mae Stad Cleidda yn gartref, o bosib, i’r tŷ ‘arddull Roegaidd’ olaf yng Nghymru. Yma hefyd mae un o ffoldai nodedig y 18fed ganrif yng Nghymru. Mae yma felly ddigon o nodweddion pensaernïol diddorol. Gyda’i phorth, ei rheiliau a’i Phorthdy Gothig, ei ffermydd rhestredig a’i gardd furiog mae Stad Cleidda yn berl pensaernïol go iawn.

Dysgwch fwy

Tŷ Crwn y Cymin — Dewch am antur anarferol yn y Tŷ Crwn yn y Cymin

The Kymin Monmouthshire

Bywyd bonheddwyr Sioraidd yn Nhŷ Crwn y Cymin

Mae'r Tŷ Crwn, a adeiladwyd ar fympwy'r bonedd lleol fel bod ganddyn nhw rywle i gael picnic mewn tywydd gwael, yn fach ond yn llawn naws.

Dysgwch fwy

Olion y capel a’r piler triongli ar gopa Ysgyryd Fawr, Sir Fynwy — Cerddwch i gopa Ysgyryd Fawr i ddarganfod adfail capel San Mihangel.

Sugar Loaf and Usk Valley Monmouthshire

Mythau a chwedlau Ysgyryd Fawr

Darganfyddwch fythau a chwedlau Ysgyryd a’r ardal gyfagos, ger mynydd Pen-y-fâl a Dyffryn Wysg, Sir Fynwy.

Dysgwch fwy

Y ffigur newydd o Britannia ar ben Teml y Llynges, Y Cymin, Trefynwy, Cymru — Cafodd y paentiad sy'n dangos Brwydr y Nîl ei ail-wneud fel rhan o'r gwaith o adfer Teml y Llynges yn y Cymin

The Kymin Monmouthshire

Darganfyddwch Deml y Llynges yn y Cymin

Dysgwch am darddiad y deml neo-glasurol hon. Ymwelodd y Llyngesydd Horatio Nelson â hi, ac mae'n parhau i sefyll fel tyst i oruchafiaeth lyngesol Prydain.

Dysgwch fwy

Un o garneddi tomen gladdu yr Oes Efydd a ddarganfuwyd ar dir Comin Abergwesyn, Powys — Crwydrwch dir Comin Abergwesyn a darganfyddwch domenni claddu hynafol

Abergwesyn Common Powys

Darganfod y gorffennol pell yn Abergwesyn

Mae miloedd o bobl dros filoedd o flynyddoedd wedi galw Abergwesyn yn gartref. Er ei fod yn anghysbell heddiw, mae gweddillion hen orffennol yn rhoi cipolwg i ni o gyfnod gwahanol iawn.

Dysgwch fwy

The Kymin Monmouthshire

Adfer Teml y Llynges yn y Cymin

Mae Teml y Llynges yn y Cymin wedi bod drwy newidiadau niferus dros y 200 mlynedd ddiwethaf. Darganfyddwch sut mae'r gofeb hon wedi llwyddo goroesi drwy’r cyfan a sut rydym yn parhau i'w chynnal ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol.

Dysgwch fwy

Obelisg Tommy Jones ar Y Gyrn, Bannau Brycheiniog, Powys — Mae’r obelisg hwn yn marcio’r fan lle cafodd corff Tommy Jones ei ddarganfod

Brecon Beacons Powys

Tommy Jones: y bachgen bach a gollwyd ar y Bannau

Effeithiwyd ar gymuned gyfan, nôl ar droad y ganrif ddiwethaf, pan aeth Tommy Jones ar goll ar y Bannau – a cholli ei fywyd hefyd. Mae’r stori’n dal i gael ei phasio lawr o genhedlaeth i genhedlaeth.

Dysgwch fwy

Ffermdy Berthlwyd, Bannau Brycheiniog — Mae ffermdy Berthlwyd wedi bod yn gartref i’r un teulu ers pum cenhedlaeth

Brecon Beacons Powys

Fferm Berthlwyd ar hyd yr oesoedd

Fferm anghysbell, hardd ar dop cwm Nedd yw Berthlwyd. Mae wedi bod yn gartref i’r un teulu ers chwe chenhedlaeth. Ond mae hanes y lle hyfryd hwn yn ymestyn yn ôl llawer pellach na fyddech chi’n dychmygu ac mae’n llawn rhyfeddodau hanesyddol a daearegol.

Dysgwch fwy