Ein safbwynt ar hela trywydd 

Beth yw hela trywydd 

Cafodd hela mamaliaid gwyllt gyda chŵn ei wahardd yng Nghymru a Lloegr dan Ddeddf Hela 2004: ac nid yw tiroedd yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol yn eithriad. 

Nid yw’r gyfraith yn caniatáu’r hyn a elwir yn ‘hela trywydd’. Mae’r gweithgaredd hwn yn cynnwys pobl ar droed neu geffylau yn dilyn arogl ar hyd llwybr a bennwyd ymlaen llaw gyda chŵn hela neu gorhelgwn. I bob pwrpas mae’n efelychu helfa draddodiadol ond heb fod y llwynog yn cael ei erlid, anafu neu ladd. 

Hela trywydd ar dir yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol 

Dydyn ni ddim yn cyhoeddi trwyddedau ar gyfer unrhyw weithgareddau hela trywydd mwyach, gan gynnwys ymarfer cŵn hela. Hela abwyd yw’r unig beth rydym yn ei drwyddedu – ni chaiff unrhyw ffurf arall ar hela ei thrwyddedu ar dir yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol. 

Wrth ddod i benderfyniad ar y mater cymhleth, dadleuol hwn, ystyriodd ein Bwrdd Ymddiriedolwyr amrywiaeth eang o ffactorau, gan gynnwys ond heb fod yn gyfyngedig i’r dyfarniad euog diweddar yn achos llys y Gymdeithas Meistri Bytheiaid, y defnydd priodol o arian elusennol, y risg o niwed i enw da’r Ymddiriedolaeth, a chanlyniad pleidlais ddiweddar yr aelodau ar y mater hwn yn ein Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol ym mis Hydref 2021. 

Noder: 

• Mae penderfyniad yr Ymddiriedolwyr yn golygu na chaiff unrhyw drwyddedau eu cyhoeddi ar gyfer ymarfer cŵn hela ar dir yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol. 
• Gallai rhai cyfarfodydd seremonïol gael eu cynnal ar dir yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol na fydd yn cynnwys gweithgarwch hela trywydd. 
• Nid oes angen trwyddedau ar grwpiau hela trywydd, fel unrhyw grwpiau eraill, i groesi ein tir os ydyn nhw’n cadw at lwybrau ceffylau neu hawliau tramwy cyhoeddus eraill. 

Dydyn ni ddim yn caniatáu unrhyw weithgareddau anghyfreithlon ar ein tir ac rydym yn cymryd unrhyw adroddiadau o dresbasu a/neu weithgarwch anghyfreithlon o ddifrif. Gofynnwn i unrhyw adroddiadau gael eu pasio ymlaen i’n staff ar y ddaear neu gael eu e-bostio i trailhunting.management@nationaltrust.org.uk.  

Rydym yn ystyried yr holl wybodaeth a gyflwynir i ni yn ofalus. Rydym yn parhau i weithio gyda’n partneriaid yn yr heddlu i ymchwilio’n drylwyr i ddigwyddiadau ar dir yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol. 

Nid ydym yn gwneud sylwadau ar ganlyniad unrhyw ddigwyddiadau a adroddir am resymau cyfreithiol. 

Cwestiynau cyffredin 

Dyma atebion i rai o’r cwestiynau mwyaf cyffredin ar hela trywydd. 

A ydym yn caniatáu hela llwynogod ar ein tir? 

Na. Cafodd hela mamaliaid gwyllt gyda chŵn ei wahardd yng Nghymru a Lloegr dan Ddeddf Hela 2004: ac nid yw tiroedd yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol yn eithriad.  

Nid yw’r gyfraith yn caniatáu i’r hyn a elwir yn hela trywydd barhau. Mae’r gweithgaredd hwn yn cynnwys pobl ar droed neu geffylau yn dilyn arogl ar hyd llwybr a bennwyd ymlaen llaw gyda chŵn hela neu gorhelgwn. I bob pwrpas mae’n efelychu helfa draddodiadol ond heb fod y llwynog yn cael ei erlid, anafu neu ladd.  

Dydyn ni ddim yn cyhoeddi trwyddedau ar gyfer unrhyw weithgareddau hela trywydd mwyach. Wrth ddod i benderfyniad ar y mater cymhleth, dadleuol hwn, ystyriodd ein Bwrdd Ymddiriedolwyr amrywiaeth eang o ffactorau, gan gynnwys ond heb fod yn gyfyngedig i’r dyfarniad euog diweddar yn achos llys y Gymdeithas Meistri Bytheiaid, y defnydd priodol o arian elusennol, y risg o niwed i enw da’r Ymddiriedolaeth, a chanlyniad pleidlais ddiweddar yr aelodau ar y mater hwn yn ein Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol ym mis Hydref 2021. 

A ydym yn caniatáu hela ceirw ar ein tir? 

Na. Mae hela ceirw a hyddod gyda heidiau o gŵn wedi bod yn anghyfreithlon ers 2004 ac nid oes gan grwpiau hela ceirw ganiatâd i weithredu ar dir yr Ymddiriedolaeth at unrhyw ddibenion. Os bydd unrhyw un yn gweld unrhyw beth y credant ei fod yn anghyfreithlon, rydym yn eu cynghori i gysylltu â’r heddlu’n uniongyrchol, yn ogystal â rhoi gwybod am y digwyddiad i staff yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol. Byddwn yn parhau i gynnig unrhyw gymorth posibl i’r heddlu i sicrhau yr ymchwilir yn briodol i unrhyw ddigwyddiadau. 

Beth yw hela abwyd?  

Mae hela abwyd yn ddigwyddiad marchogol a grëwyd yn y 1800au lle gosodir arogl ar hyd llwybr a bennwyd ymlaen llaw, sy’n arwain at ffensys penodol. Mae yna ddechrau a diwedd pendant. Mae helfeydd abwyd yn defnyddio amrywiaeth o gŵn, gan gynnwys bytheiaid a gwaetgwn. Mae gwaetgwn yn tracio rhedwr dynol, tra bod cŵn hela eraill yn dilyn arogl cemegol (had anis fel arfer). 

Nid erlid anifeiliaid yw nod hela abwyd. Mae’r cŵn hela wedi’u hyfforddi i beidio â dilyn prae byw ac mae’r llwybrau’n cael eu gosod mewn ardaloedd lle nad yw prae byw yn debygol o fod yn bresennol. Gall hela abwyd fod yn ddewis amgen i’r defnydd o heidiau o gŵn hela yng nghefn gwlad tra’n lleihau’r risg i fywyd gwyllt. 

Gan fod y llwybr wedi’i bennu ymlaen llaw, gellir cadw’r cŵn hela i ffwrdd o dda byw, cnydau bregus, ffyrdd a rheilffyrdd. Gall y llwybr hefyd gael ei drefnu er mwyn lleihau’r risg i gynefinoedd sensitif a bregus. Llywodraethir hela abwyd gan y Gymdeithas Meistri Bytheiaid a Gwaetgwn. 

A ydym yn ymwybodol o adroddiadau am weithgareddau anghyfreithlon ar dir yr Ymddiriedolaeth?  

Dydyn ni ddim yn caniatáu unrhyw weithgareddau anghyfreithlon ar ein tir ac rydym yn cymryd unrhyw adroddiadau o weithgareddau anghyfreithlon o ddifrif. Gofynnwn i unrhyw adroddiadau gael eu pasio ymlaen i’r heddlu’n uniongyrchol, fel y corff priodol i ymchwilio i faterion troseddol, yn ogystal â’n staff ar y ddaear lle y bo’n bosibl neu drwy e-bostio trailhunting.management@nationaltrust.org.uk.

Byddwn yn parhau i weithio gyda’n partneriaid yn yr heddlu i sicrhau yr ymchwilir yn briodol i ddigwyddiadau ar dir yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol. Ni allwn wneud sylwadau ar ganlyniad unrhyw ddigwyddiadau a adroddir.