Defnyddio’r Mabinogion i drafod llifogydd heddiw

Mewn cyfuniad o gelfyddyd, chwedlau a gofal am yr amgylchedd, buom yn cydweithio â chwmni Pigtown Theatre i edrych ar lifogydd trwy lygaid yr Afanc, creadur chwedlonol o’r Mabinogion, mewn gweithdai i ysgolion a’r gymuned.

A hithau’n Flwyddyn y Chwedlau gan Croeso Cymru, buom yn dathlu stori ddifyr yr Afanc am anghenfil chwedlonol a ddaeth i fyw yn afon Conwy. Yn ôl y chwedl, os oedd yr afanc mewn hwyliau gwaed, roedd yr afon yn gorlifo’i glannau a chnydau a stoc y ffermwyr yn cael eu difetha.

Dywedodd y Ceidwad, Robert Parkinson, “Fel rhan o'r rhaglen rydym wedi bod yn ymweld ag ysgolion yn yr ardal gan ddefnyddio'r chwedl i ystyried y cwestiwn - Sut allwn ni gadw'r Afanc yn hapus heddiw?”

Cafodd dros 300 o ddisgyblion eu hannog i feddwl beth sy’n gwneud cynefin iach a sut y gallai cynefinoedd iach ger tarddiad afonydd, fel y gors ar y Migneint, effeithio ar greaduriaid fel yr Afanc, pobl a bywyd gwyllt yn nes i lawr yr afon. 

Ymhlith y gweithgareddau roedd cyfle i gynllunio Afanc o wahanol rannau o gyrff anifeiliaid wedi’u haddasu’n arbennig ar gyfer y cynefin a’r stori. 

Meddai Robert Parkinson, “Mae’r Afanc wedi bod yn ddyfais wych ar gyfer trafod llifogydd yn yr ardal ac mae’n ffordd dda o ddathlu’n treftadaeth Gymreig hefyd.”

Ffilm rap yr Afanc

Yn ogystal â’r sesiynau mewn ysgolion, fe gynhaliwyd diwrnod cymunedol yng Nghonwy lle cafwyd help y rapiwr lleol o fri, Mr Phormula, i gydweithio â phlant a theuluoedd o’r ardal i greu ffilm rap arbennig am yr Afanc. Gallwch wylio’r ffilm isod.  

Creu Afancod o bob lliw a llun

Fel rhan o’r diwrnod cymunedol, bu teuluoedd yn helpu i adeiladu Afanc 6 metr o hyd o helyg a phlastig gyda’r artist lleol, Ben Dafis. Yn ogystal, cafodd y plant gyfle i greu modelau clai bach o’r Afanc i fynd â nhw adref gyda nhw.  

Cyfaredd y Wledd 

Roedd yr Afanc enfawr i’w weld ar ein stondin yng Ngwledd Conwy, sef gŵyl fwyd sy’n denu miloedd o bobl. 

Bu’r tîm yn gofyn i bobl beth roedd afon Conwy’n ei olygu iddyn nhw ac yn esbonio'r camau rydym wedi bod yn eu cymryd, ar y cyd â Cyfoeth Naturiol Cymru, i wella ansawdd y dŵr a chadw rhagor ohono ger tarddiad afon Conwy ar y Migneint gan helpu i arafu’r llif a lleihau perygl llifogydd yn is i lawr yr afon yn Nyffryn Conwy