Skip to content

Dysgwch am hanes Gelert

Tri ymwelydd yn sefyll dan goeden gyda’r haul yn tywynnu trwy’r canghennau ar lwybr yn Craflwyn a Beddgelert, Cymru.
Ymwelwyr yn sefyll dan goeden ar lwybr yn Craflwyn a Beddgelert, Cymru | © National Trust Images/Chris Lacey

Darllenwch stori drist Gelert, y ci ffyddlon, a roddodd ei enw i bentref. Dewch i weld y gofeb a gweld harddwch garw’r ardal.

Llywelyn yr heliwr

Roedd y tywysog Llywelyn Fawr yn un o drigolion cynnar yr hyn fyddai, rhyw ddiwrnod, yn dod yn bentref Beddgelert. Roedd Llywelyn yn hoff iawn o hela ac roedd ganddo lu o fytheiaid i’w helpu yn ystod helfa. Gelert oedd enw ei hoff gi a roddwyd iddo gan y Brenin John o Loegr.

Colled drist

Un diwrnod roedd y tywysog a’i dywysoges yn cychwyn i hela gyda’i gilydd, gan adael eu babi yng ngofal Gelert. Ar ôl dychwelyd adref cawsant eu dychryn o weld bod y babi wedi diflannu a safn Gelert yn waed i gyd.

Tynnodd Llywelyn ei gleddyf o’i wain ar unwaith a lladd ei hoff fytheiad. Wrth i Gelert syrthio’n farw clywyd babi’n crio o gornel dywyll yn yr ystafell.

Llwybr cerdded wrth ochr afon ym Meddgelert, Eryri, Cymru
Ewch i gerdded ym Meddgelert, Cymru | © National Trust Images / Arnhel de Serra

Gelert y gwarchodwr

Gwelodd Llywelyn bod ei etifedd yno’n ddiogel. Ond, wrth ochr y babi roedd blaidd nerthol, a laddwyd gan Gelert. Roedd y ci gwarchodol wedi lladd y blaidd i amddiffyn y babi ond yna fe’i lladdwyd gan gleddyf ei feistr.

Ymwelydd a chi yn cerdded ar lan afon Glaslyn, Craflwyn a Beddgelert, Cymru
Ci yn cerdded ar lan afon Glaslyn, Craflwyn a Beddgelert | © National Trust Images/Chris Lacey

Anfarwoli’r ci a’r chwedl

Yn llawn galar ac edifeirwch rhoddodd Llywelyn angladd seremonïol i’w gi ger yr afon. Yn y pen draw anfarwolwyd enw Gelert yn enw’r pentref a elwir heddiw yn Feddgelert.

Beautiful views of Beddgelert, Gwynedd, Wales

Darganfyddwch fwy am Craflwyn a Beddgelert

Dysgwch sut i gyrraedd Craflwyn a Beddgelert, ble i barcio, pethau i’w gweld a’u gwneud a mwy.

Pethau eraill o ddiddordeb i chi

Golygfa o Ddinas Emrys, Beddgelert, Gogledd Cymru, yn edrych tuag at gopa dan gwmwl gyda choeden yn y blaendir.
Erthygl
Erthygl

Dysgwch am chwedl y ddwy ddraig 

Mae Cymru’n gartref i lu o chwedlau. Mae un stori am ddraig goch a draig wen Dinas Emrys ger Craflwyn a Beddgelert. Mae’r copa uchel hwn yn lleoliad i stori am ddreigiau a hud.

Adeilad glöwr adfeiliedig yng Nghwm Llan ar fferm Hafod y Llan, Eryri, Cymru, gyda chymylau ar y bryniau yn y cefndir
Erthygl
Erthygl

Hanes Hafod y Llan 

Dysgwch am hanes cyfoethog fferm Hafod y Llan yn Eryri, Cymru, gan ddechrau yn y 12fed ganrif.

Grug a chreigiau ar fferm Hafod y Llan, gyda chopa’r Aran yn y pellter, Eryri, Cymru
Erthygl
Erthygl

Pethau i’w gweld a’u gwneud yn Hafod y Llan 

Darganfyddwch bethau i’w gwneud yn fferm Hafod y Llan, Eryri, Cymru ar lethrau’r Wyddfa, gan gynnwys llwybrau cerdded a’r bywyd gwyllt y gallwch ei weld.

The exterior of Hen Dy, Gwynedd, Gwynedd
Erthygl
Erthygl

Bythynnod gwyliau yn Eryri 

Gyda’i fynyddoedd anferth, ceunentydd dwfn a llynnoedd hardd, mae Parc Cenedlaethol Eryri yn gyrchfan wyliau delfrydol i’r rhai sy’n mwynhau’r awyr agored a’r rhai sy’n caru natur. Arhoswch yn un o'n bythynnod gwyliau yn Eryri ac archwiliwch ardal arbennig hon o Gymru.