Pethau i’w gweld a’u gwneud yn Hafod y Llan

Mae Hafod y Llan yn ymestyn o waelod y dyffryn yn Nant Gwynant i fyny llethrau serth, dramatig yr Wyddfa. Dyma’r fferm fwyaf sy’n cael ei rheoli gan yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol, ac mae rhan ohoni wedi’i dynodi’n Warchodfa Natur Genedlaethol. O grwydro’r ffermdir i ddarganfod prydferthwch ehangach Eryri, Hafod y Llan yw’r lle perffaith i gerddwyr a phawb sy’n caru natur.

Hafod y Llan

Mae Hafod y Llan yn fferm fynydd hanesyddol bwysig ar lethrau deheuol yr Wyddfa, y Lliwedd a’r Aran.

Mae nodweddion diwylliannol ac archeolegol wedi’u dotio yma ac acw ar Lwybr Watkin, sy’n eich tywys i gopa’r Wyddfa.

Mae gweddillion tramffyrdd trawiadol a barics gweithwyr yn atgof o’r chwareli llechi Fictoraidd a fu yng Nghwm Llan, tra bod bryniau’r fferm yn frith o fwyngloddiau copr eang.

Llwybrau cerdded o Hafod y Llan

O’r wersyllfa ar y fferm, gallwch gerdded i fyny Llwybr Watkin, heibio i weddillion gorffennol diwydiannol Cwm Llan, drwy Warchodfa Natur Genedlaethol ac i gopa uchaf Cymru. 

Cerddwch i grognant Bylchau Terfyn i edmygu’r môr o blu’r gweunydd ym mis Mehefin, neu’r glwbfrwynen frown ym mis Awst.

Heiciwch i’r Lliwedd a cherdded drwy rug tywyll a hefyd y boblogaeth fwyaf yng Nghymru o feryw bach (90% ohono, a dweud y gwir).

Mae unrhyw lwybr o’r fferm yn cynnig golygfeydd godidog o Eryri a theithiau cerdded campus drwy gydol y flwyddyn.

Buwch Ddu Gymreig ymysg plu’r gweunydd ar fferm Hafod y Llan, Eryri, Cymru — Gwartheg Duon Cymreig ar fferm Hafod y Llan | © National Trust Images / Joe Cornish

Natur Hafod y Llan

Mae rhan fawr o Hafod y Llan wedi’i dynodi’n safle Natura 2000 Ewropeaidd ac yn Ardal Cadwraeth Arbennig (ACA). Mae hefyd yn Warchodfa Natur Genedlaethol (GNG) ac yn Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SoDdGA). Ond yn llawn mor bwysig yw’r ffaith ei bod yn ddarn byw o dreftadaeth ucheldirol wledig Cymru.

Gallech ddod ar draws ein buches draddodiadol o Wartheg Duon Cymreig i fyny ar y mynydd, neu ein defaid mynydd Cymreig enwog, ond un mamal arall y gallech ei weld yn Hafod y Llan yw’r afr wyllt. Mae’r creaduriaid ystwyth hyn yn aml i’w gweld ar y clogwyni serthaf.

O’r clogwyni geirwon, cadwch olwg am frain coesgoch a hebogiaid sy’n bridio, tra yn y coed fe allech weld y gwcw neu wybedog brith, sy’n llenwi wybren y gwanwyn a’r haf â’u halawon swynol.

Cartref i gynefinoedd arbennig

Saernïwyd Hafod y Llan gan genedlaethau o ffermio defaid, geifr a gwartheg, ac mae’r cynefinoedd yno’n adlewyrchu hyn.

Mae blancedi o friallu a chlychau’r gog yn gorchuddio’r dyffrynnoedd coediog o dderw ac ynn yn y gwanwyn. Mae ucheldiroedd y fferm yn gartref i rywogaethau prin fel y cnwp-fwsogl, sy’n manteisio ar y rhostiroedd a borir, a phren y ddannoedd a’r tormaen serennog yn yr ardaloedd mwy anghysbell.