Skip to content
Prosiect

Gwely Swyddogol Erddig

Gwely dwbl gyda chanopi wedi ei orchuddio â ffabrig addurnedig gyda dodrefn o’i gwmpas tu mewn i’r Ystafell Wely Swyddogol yn Erddig, Clwyd, sydd â phapur wal gwyrdd â phatrwm blodeuog.
Ystafell Wely Swyddogol yn Erddig | © National Trust Images/Andreas von Einsiedel

Ers talwm, câi Gwely Swyddogol Erddig ei gadw ar gyfer gwesteion mwyaf breintiedig y cartref. Mae prosiect adfer a chadwraeth Erddig yn cynnig cyfle prin i ymwelwyr weld manylion cywrain y gwely – yr unig bobl a arferai weld y manylion hyn o’r blaen oedd y rhai a oedd yn ddigon lwcus i gysgu yn y gwely.

Ymweld â’r gwely gwladol 

Gall y llwybr drwy'r tŷ newid, gan effeithio ar ddyddiadau ac amseroedd agor yr Ystafell Brintiau. Ewch i'r wefan i gael y wybodaeth ddiweddaraf ynglŷn â phryd mae'r ystafell ar agor.  

Bydd yr ystafell brintiau ar gau dros dro o 4 Tachwedd tan tua Chwefror 2025 dros gyfnod y Nadolig.

Beth yw prosiect Gwely Swyddogol Erddig?

Ar ben y grisiau sy’n edrych dros yr ystad fe ddewch o hyd i Ystafell Wely Swyddogol Erddig, sef ystafell a gâi ei neilltuo ers talwm ar gyfer gwesteion mwyaf nodedig y cartref.

Mae’r ystafell wely wedi’i haddurno â phapur wal Tsieineaidd a baentiwyd â llaw ac mae’n cynnwys math prin o wely a elwir yn wely ‘lit a duchesse’ neu’n wely gortho ‘angel’ sy’n dyddio i’r flwyddyn 1720.

Arferai tecstilau sidan Tsieineaidd brodiog hongian ar y gwely; gorchudd gwely a falansiau, gordo â falansiau a llenni, y cwbl wedi’u gwneud o sidan gwyn ac wedi’u brodio â ffigyrau Tsieineaidd, pagodâu, adar a blodau.

Ond erbyn 1968, roedd y gwely mewn cyflwr gwael iawn ar ôl degawdau o ymsuddiant a barodd i ddŵr fynd i mewn i’r ystafell ac ar y gwely. Achubwyd y gwely gan Amgueddfa Fictoria ac Albert, Llundain rhag cael ei ddifetha’n llwyr. Ers i’r gwely gael ei ddychwelyd i Erddig ym 1977, ni chyffyrddwyd o gwbl ag ef ac eithrio un ymyriad bach ym 1995.

Yn anffodus, fe wnaeth adroddiadau mwy diweddar dynnu sylw at gyflwr gwael y gwely ar ôl i’r driniaeth a roddwyd ym 1968 fethu â gweithio. O ganlyniad, yn 2018 rhoddodd tîm yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol brosiect cadwraeth wyth blynedd ar waith i adfer y gwely. Yn garedig ddigon, ariannwyd y gwaith hwn gan Sefydliad Wolfson.

 

Arddangos y gorchudd gwely yn yr ystafell wely wladol 

Mae’r gorchudd gwely yn yr ystafell wely wladol, wedi'i wneud o sidan, yn cynnwys brodwaith cymhleth gyda pheunod cain ym mhob un o'r pedair cornel, yn ogystal â blodau a grawnwin ar hyd yr ymylon. Dros amser, mae'r sidan gwreiddiol wedi breuo’n arw, yn denau ac yn dyllog, a dim ond edafedd croes mewn sawl rhan. Er gwaethaf yr ôl traul, mae rhan helaeth o'r brodwaith hardd wedi goroesi'n rhyfeddol. 

Tan yn ddiweddar, credwyd bod y gorchudd gwely wedi'i wneud yn gyfan gwbl o sidan Tsieineaidd. Fodd bynnag, wrth wneud gwaith cadwraeth hanfodol yn Stiwdio Cadwraeth Tecstilau'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol sylweddolwyd bod y gorchudd gwely gwerthfawr hwn yn cynnwys amrywiaeth o ddyluniadau, deunyddiau a thechnegau o bob cwr o'r byd gan gynnwys defnyddiau o Gymru a Phrydain. 

Yn sgil ymchwil gwirfoddolwyr darganfuwyd bod y gorchudd gwely diddorol hwn wedi cael ei drwsio’n ofalus gan Louisa Yorke, gwraig Philip Yorke II, ychydig ar ôl y Rhyfel Byd Cyntaf. Wrth i lai o arian gael ei wario ar dŷ Erddig a nifer y gweision leihau, aeth y teulu Yorke ati eu hunain i gynnal y tŷ a'i gynnwys. Treuliodd Mrs. Yorke ei hamser yn trwsio rhannau o’r gorchudd a oedd wedi’u difrodi gyda defnyddiau a oedd, yn fwy na thebyg,  ar gael o gwmpas y cartref. Yn wahanol i’r arfer, cofnododd ei gwaith mewn dyddiadur, gan nodi sut roedd eraill yn ei chynorthwyo gyda'r gwaith trwsio. Ar 18 Awst 1919, ysgrifennodd: 'Mae fy ngwesteion i gyd yn awyddus i helpu. Fe wnaethon ni dreulio dros awr yn yr ystafell wladol yn gwnio darnau newydd yn lle’r oedd y defnydd Tsieineaidd hardd wedi gwisgo.' 

Dywed Susanne Gronnow, Curadur Eiddo yn yr Erddig ‘Yn ffodus, roedd Mrs Yorke yn ymwybodol o arwyddocâd hanesyddol y gwely yn yr ystafell wely wladol. Heb ymroddiad Mrs. Yorke a'i chyfeillion dros ganrif yn ôl, ni fyddai'r gwely pwysig hwn wedi goroesi i ni ei weld heddiw.' 

Gall ymwelwyr Erddig weld manylion cymhleth y gorchudd gwely yn agos yn yr arddangosfa newydd yn Ystafell Brintiau’r eiddo. Mae hwn yn gyfle unigryw i weld y manylion hyn na welwyd erioed mor agos o'r blaen, felly wrth gynllunio eich ymweliad, gwnewch yn siŵr eich bod yn gweld yr arddangosfa brin hon drosoch eich hun. 

Gall y llwybr drwy'r tŷ newid, gan effeithio ar ddyddiadau ac amseroedd agor yr Ystafell Brintiau. Ewch i'r wefan i gael y wybodaeth ddiweddaraf ynglŷn â phryd mae'r ystafell ar agor.  

Llenni Gwely Swyddogol Erddig
Llenni Gwely Swyddogol Erddig | © Erddig

Timeline of the project

2017

Treialon y driniaeth cadwraeth

Dechreuwyd treialon y driniaeth cadwraeth. Aethpwyd â rhannau o’r gwely i stiwdio gadwraeth er mwyn eu hasesu’n drylwyr ac ystyried y gwahanol opsiynau wrth fwrw ymlaen.

Llun du a gwyn o weision a morynion yn eu gwisg, yn sefyll ar risiau blaen y tŷ mawr. Teulu o rieni a phlant yn edrych arnyn nhw o ffenestr ar y llawr cyntaf.
Erthygl
Erthygl

Visiting the house at Erddig 

Saved from ruin, Erddig is a rare survivor teeming with treasures. From servants’ portraits to fine furnishings, discover the top things to see and do when you visit the house.

Mam yn dal ei phlentyn ac yn pwyntio at arddangosiad o luniau ar waliau cyntedd yn y tŷ yn Erddig, Clwyd.
Erthygl
Erthygl

Erddig’s collection 

Erddig has the one of the largest collections of items within the entire National Trust. With a total of 30,000 to care for, it's no mean feat for the house team of conservators and volunteers. We’re an accredited museum too.

Golygfa ar draws y llyn tuag at y tŷ yn Erddig, Clwyd, sy’n cael ei adlewyrchu ar y dŵr.
Erthygl
Erthygl

History of Erddig 

Find out about the High Sheriff who lived beyond his means when he built Erddig, the rich London lawyer who extended and redecorated it and 240 years of the Yorke family.

Bwrdd pren gyda chlychau efydd. Maent wedi eu labelu ‘White Room’, ‘West Room’, ‘Drawing Room’ a ‘Front Hall’.
Erthygl
Erthygl

History of the servants’ lives at Erddig 

Why did the Yorkes remember their staff in pictures and poems? Discover a day in the servants’ lives at Erddig and learn why a housekeeper ended up in court.