Arddangosfa Beth yn y Byd! yng Nghastell Penrhyn

Gweithio gyda beirdd

Trwy gydol y prosiect, roedd y plant a thîm y Castell yn gweithio gyda haneswyr a’r beirdd Martin Daws ac Aneirin Karadog. Trwy ymateb yn greadigol roeddem yn gallu rhyngweithio a meddwl am y casgliad a’n hanes byd-eang mewn ffordd wahanol.

Amser i ystyried

Wrth feddwl am yr arddangosfa a’r broses yr aethom trwyddi i’w llunio, dywedodd Leon:

'Mae’n bwysig siarad am y gwrthrychau yma oherwydd mae’n hanes i ni i gyd. Mae’n dywyll, yn annymunol ac yn greulon. Dyna i chi’r Gromen Adar, maen nhw wedi cymryd rhywbeth hardd a’i drin fel petai ddim yn fyw, fel petai’n eiddo. Mae’r castell yma’n hardd, mae’r gwrthrychau yma’n hardd, ond maen nhw’n deillio o greulondeb, mae rhai ohonyn nhw’n dod o greulondeb at bobl gaeth o Affrica.

Adeiladu gwell dyfodol

'Mae ysgrifennu’r cerddi yma wedi gwneud i mi ystyried a meddwl yn ôl am hanes y Penrhyn. Dwi ddim yn berson emosiynol iawn a deud y gwir ond mae’n bwysig meddwl am ein gorffennol a gorffennol pobl eraill, pam bod y castell yma’n bodoli?

'Mae angen i ni edrych ar harddwch y gorffennol ond hefyd cydnabod ein camgymeriadau a llunio gwell dyfodol. Pam gwneud yr un camgymeriadau eto?'

Archifau Prifysgol Bangor

Cedwir y papurau’n ymwneud â’u stadau yn Jamaica yn Archifau Prifysgol Bangor. Er mwyn cael dysgu rhagor, dilynwch y ddolen hon i’w gwefan.