Castell Penrhyn a'r Ardd

Ynghylch Castell Penrhyn a'r Ardd

Mae ffasâd carreg ddominyddol Castell Penrhyn yn cuddio mwy na dim ond y brics coch. Mae’r bensaernïaeth unigryw, yr ystafelloedd moethus a’r casgliad celf gain yn cyd-fynd â hanes o gyfoeth siwgr a llechi, aflonyddwch cymdeithasol a’r anghydfod diwydiannol hiraf yn hanes Prydain.

 

Roedd y teulu Pennant yn berchen ar Benrhyn, ac mae’n enghraifft allweddol o sut siapiodd cyfoeth oedd wedi gwreiddio mewn caethwasiaeth amgylchedd Cymru ac yn tanseilio hanes gweithiol lleol. Roedd Richard Pennant yn wrth-ddiddymwr cryf, a gwnaeth ei gyfoeth ar blanhigfeydd yn Jamaica lle oedd caethweision yn llafurio. Buddsoddodd yr arian mewn lonydd, rheilffyrdd, ysgolion, gwestai, tai gweithwyr, eglwysi a ffermydd yng Ngogledd Cymru. Bu Chwarel Llechi Penrhyn a Phorth Penrhyn, wedi eu sefydlu gan y teulu Pennant, yn dominyddu’r diwydiant llechi Cymreig am bron i 150 o flynyddoedd. Mae ystafelloedd mawr, pensaernïaeth neo-Normanaidd a dodrefn moethus Castell Penrhyn wedi eu trwytho yn yr hanes trefedigaethol yma.

 

Yn gwynebu’r Fenai a gyda chefndir Eryri, mae gan Gastell Penrhyn olygfeydd o’i chwarel, ac o’r porthdy lle cafodd llechi eu hallforio i weddill y byd. Mae wedi ei amgylchynu gan ardaloedd coediog yn berffaith ar gyfer antur, ac mae gardd furiog sy’n hyn na’r castell sy’n berffaith ar gyfer ymlacio.