Ein gwaith yn Rhosili

I roi hwb i’n dolydd rydym wedi eu hadu eto gyda chymysgedd gyfoethog o hadau glaswellt a blodau gwyllt. Ariannwyd y gwaith hwn gan Bartneriaeth Tirwedd Gŵyr, a gefnogwyd gan Gronfa Dreftadaeth y Loteri. Mewn ardaloedd eraill rydym wedi gwasgaru gair gwyrdd o ddôl sefydledig i helpu i gynyddu nifer y planhigion gwahanol sydd gennym ni ar draws y Vile.

Addasu amaethu

Mae’r dull ffermio ‘cae lleiniau’ traddodiadol wedi’i ailgyflwyno ar draws 45 hectar o dir amaeth ar y Vile yn Rhosili. Mae’r hen ddull hwn o amaethyddiaeth yn cynnwys rhannu caeau cnydau’n lleiniau hir, cul, gan ganiatáu mwy o gylchdroi cnydau sydd, mewn tro, yn gwneud y pridd yn fwy ffrwythlon. Y nod yw ffermio’r caeau hyn mewn ffordd gynhyrchiol, gan greu incwm tra hefyd yn rhoi budd i fywyd gwyllt.

Pori er lles cadwraeth

Mae gwartheg Shetland, brîd sy'n enwog am ei galedwch a'i allu i addasu, wedi ymgarterfi ym mae hardd Rhosili. Mae'r gwartheg cryno yma, sy'n frodorol i Ynysoedd Shetland, yn ffynnu yng nghanol tirwedd amrywiol y Warren, gan gymysgu'n ddi-dor â'r rhostir arfordirol a phori ar y porfeydd ffrwythlon sy'n ymestyn tuag at glogwyni'r môr.

Gyda'u cotiau trwchus unigryw yn darparu inswleiddio yn erbyn y gwyntoedd oer a thymeredd mor isel â -12C, maent yn pori'n fodlon, gan ymgorffori hanfod ffermio cynaliadwy mewn cytgord â natur.

Mae eu presenoldeb nid yn unig yn ychwanegu at harddwch golygfaol y dirwedd ond mae hefyd yn chwarae rhan hanfodol wrth gynnal cydbwysedd cain yr ecosystem, gan gyfrannu at ymdrechion cadwraeth yr hafan arfordirol delfrydol hon. Wrth iddynt bori'n heddychlon yn erbyn cefndir golygfeydd ysgubol Bae Rhosili, saif gwartheg Shetland fel tyst i wytnwch a thraddodiad yn y gornel syfrdanol hon o Gymru.

Plannu cnydau âr ecogyfeillgar

Mae gan y caeau cnydau ymylon llydan ac nid oes hadau’n cael eu hau yma. Mae hyn yn creu lle i flodau gwyllt âr prin, prydferth. Mae’r feillionen goch yn cael ei hau o dan yr holl gnydau, sydd nid yn unig yn dda i’r gwenyn a’r pili-palod ond hefyd yn diogelu’r priddoedd ar ôl y cynhaeaf. 

Fodd bynnag, mae’n anodd dod o hyd i beiriannau amaethyddol modern sy’n ddigon bach i ffitio i mewn i’r caeau i gynaeafu’r cnydau. I sicrhau y gallem barhau i ffermio’r caeau lleiniau traddodiadol, prynom ddyrnwr medi o’r 1970au sy’n ddelfrydol ar gyfer y gwaith.

Rheoli ein cloddiau

Mae ail-greu hen ffiniau coll hefyd yn dod â budd i fywyd gwyllt. Mae’r cloddiau rhwng ein caeau yn gweithredu fel coridorau bywyd gwyllt, gan gynnal llif o flodau gwyllt ar draws ein caeau. Maen nhw’n galluogi adar i nythu yn y cloddiau, pryfed i nythu yn y glaswellt hir a mamaliaid i deithio allan o olwg adar ysglyfaethus.

Gallant hefyd newid yr hinsawdd yn ein caeau. Gyda diflaniad ffiniau (ac yn enwedig cloddiau), does dim byd i arafu gwynt y môr. Gall gwynt newid cymeriad y dirwedd yn gyflym iawn, a heb unrhyw le i lochesu, ni all ehedwyr gwannach fel ein pili-palod a’n gwenyn ymdopi.  

Sut byddwn yn gwybod ein bod wedi gwella amodau i fywyd gwyllt?

Rydym yn cynnal arolygon llinell sylfaen o’n holl gaeau i gofnodi eu cyflwr, asesu niferoedd bywyd gwyllt a chofnodi ansawdd y pridd (ymysg pethau eraill) i ddeall yn well sut y dylem fod yn gofalu am y tir. Drwy ailadrodd yr arolygon hyn bob blwyddyn neu ddwy, mae’r data’n helpu i lywio penderfyniadau rheoli tir parhaus.

Diolch

Gyda’ch cefnogaeth barhaus gallwn barhau gyda’n gwaith cadwraeth hanfodol. Diolch am helpu i ddiogelu’r llefydd arbennig hyn.