Skip to content

Ymweld â’r ardd yng Nghastell Powis

Golygfa ar draws tirwedd hydrefol
Golygfa o’r Teras Uchaf yn yr hydref yng Nghastell Powis a’r Ardd | © National Trust Images/Mark Bolton

Mae Cymru’n enwog am ei thirwedd a’i chestyll hynafol ond yn llai adnabyddus am ei gerddi hardd. Yn ymestyn dan y castell canoloesol mae un o’r gerddi gorau ym Mhrydain. Gyda therasau dramatig, Orendy, gardd Edwardaidd ffurfiol a gardd goediog heddychlon mae cymaint o amrywiaeth i grwydro trwyddo.

Uchafbwyntiau’r hydref

Wrth iddi nosi yn gynharach ac i’r tymheredd ddechrau gostwng, profwch y lliwiau hydrefol gogoneddus sy’n gorchuddio’r Terasau Eidalaidd o’r 18fed ganrif a thrwy’r Coetir Ffurfiol.

Ewch am dro tymhorol

Bydd y coed acer ar y bancyn dan y castell yn sioe ryfeddol o aur, oren a melyn llachar. Wrth adlewyrchu oddi ar y castell o frics coch bydd golau’r haul yn y prynhawn yn gweithredu fel llifoleuadau i bawb ei weld.

Rhyddhewch eich synhwyrau a mwynhau aroglau siwgr yn llosgi a charamel fydd yn codi o’r coed katsura ar y Terasau Isaf ac aroglau melys ffrwythau’n aeddfedu fydd yn codi o’r coed ffrwythau yn yr Ardd Ffurfiol. Gwrandwch ar y dail yn crensian dan eich traed wrth grwydro’r ardd ac edmygu maint anhygoel y coed dethol yn y Coetir Ffurfiol.

Peidiwch â cholli tocio’r coed

Mae’r dasg anferth o docio’r coed tocwaith anferth yng Nghastell Powis a’r Ardd yn rhywbeth y mae’n rhaid ei weld yn yr hydref. Maent yn codi’n uchel dros y terasau hyd at 30 troedfedd anhygoel ac mae’n cymryd 10 wythnos i un garddwr talentog eu siapio yn ofalus i’w ffurf cymylau enwog.

Chwiliwch am fywyd gwyllt yr hydref

Efallai na fyddwch yn eu gweld, ond yn sicr fe fyddwch yn clywed yr hyddod ar Ystâd Powis wrth i chi yrru at y castell. Gwyliwch y ddrama’n datblygu a chlywed y sŵn yn adleisio trwy’r ystâd wrth iddynt gloi eu cyrn yn un o ddigwyddiadau cofiadwy byd natur. 

Gwyliwch am anifeiliaid ac adar gwyllt eraill yr hydref hwn hefyd, gan gynnwys gwiwerod, bwncathod a draenogod.

Bwa gwinwydd hydrefol gyda ffesant yn rhedeg ar draws y glaswellt oddi tano
Ffesant dan y bwa gwinwydd yn yr hydref yn yr ardd yng Nghastell Powis | © National Trust Images/Mark Bolton

Crwydrwch y Terasau Eidalaidd yng Nghastell Powis

Islaw’r castell mae’r Terasau Eidalaidd, a gafodd eu creu o’r graig noeth sy’n cael eu hystyried yr enghraifft orau o ardd deras o’r 17eg ganrif ym Mhrydain. 

O’u lleoliad uchel ar ochr y bryn gallwch fwynhau golygfeydd godidog ar draws yr ardd, y parc ceirw, ac yn y pellter mae copaon y Mynydd Hir a Bryniau Breidden. 

Yr Orendy o’r 18fed ganrif

Dewch i edmygu’r borderi trawiadol sy’n llawn planhigion lluosflwydd, y cerfluniau plwm a charreg o ddawnswyr, yr Adardy a fu’n gartref i adar ysglyfaethus ar un adeg, ac Orendy gyda phorth carreg crand o’r 18fed ganrif a fu’n fynedfa i’r castell ei hun yn y gorffennol. 

Yr Ardd Ffurfiol Edwardaidd 

Gardd lysiau oedd yr ardal hon yn wreiddiol ond yn 1912 cafodd ei thrawsnewid yn ardd flodau ffurfiol gan Violet, Iarlles Powis. 

Yma gallwch grwydro rhwng rhodfeydd o goed afalau hynafol, cysgodi o dan fwa’r winwydden, edmygu’r lliwiau tymhorol ac ymlacio wrth wrando ar sŵn y dŵr yng Ngardd y Ffownten gerllaw.

Diwrnod heulog gyda golygfa o Ardd Castell Powis yng Nghymru yn dangos y garddwr yn tocio’r gwrychoedd ywen a’r gwrychoedd pren bocs a’r bryniau yn y pellter
Garddwr ar beiriant codi yn tocio’r gwrychoedd yng Nghastell Powis, Cymru | © National Trust Images / Arnhel de Serra

Gardd y Ffownten  

Yng Ngardd y Ffownten gallwch edmygu’r tocwaith ar y coed a’r gwrychoedd. Edrychwch ar eu cysgodion hir ar draws y glaswellt yng ngolau isel y prynhawn. 

Chwiliwch am y giatiau haearn bwrw, rhodd gan yr Arglwyddes Violet i’w gŵr George, 4ydd Iarll Powis, sy’n arddangos arfbais fywiog y teulu Herbert o eliffant a griffwn yn cadw llygad ar yr ardd. 

Gwrychoedd gwych 

Mae’n amhosibl osgoi un o nodweddion enwocaf Powis, y gwrychoedd ywen 300 oed. Gallwch weld eu llwyni siâp cymylau wrth edrych i gyfeiriad y castell o bob rhan o’r ardd, bydd yr 14 o lwyni anferth a’r gwrych 30 troedfedd o uchder yn aros yn y cof am amser maith ar ôl eich ymweliad. 

Cerdded yn y Gwyllt 

Y Gwyllt yw enw’r bryncyn coediog gyferbyn â’r castell. Mae’r ardal hon yn fwy anffurfiol na gweddill yr ardd ac mae’n lle delfrydol i fynd am dro drwy’r coed gyda golygfeydd anhygoel. 

Cerddwch wrth ymyl y coed derw mawr, rhododendron a choed egsotig.  Oedwch wrth Bwll y Stabl, y Tŷ Rhew neu’r Pwll Plymio sydd wedi’i amgylchu gan redyn. Yma gallwch ddarganfod cerfluniau unigryw, ac edmygu’r olygfa o’r castell ar draws y Lawnt Fawr.  

Wyneb Castell Powis yn dangos dilyniant y terasau oddi tano gyda’r yw anferth yng Nghastell Powis, Cymru.

Darganfyddwch fwy yng Nghastell a Gardd Powis

Dysgwch pryd mae Castell a Gardd Powis ar agor, sut i gyrraedd yno, pethau i’w gweld a’u gwneud a mwy.

Pethau eraill o ddiddordeb i chi

Hanes yr ardd yng Nghastell Powis 

Crwydrwch baradwys o ardd yng Nghymru, gyda 300 mlynedd o drawsnewid gardd yn cynnig haenau lawer o hanes i’w harchwilio.

Golygfa o’r ardd ym mis Gorffennaf tua chefn gwlad yr ardal o gwmpas Castell Powis, Powys, Cymru

Ymweld â Chastell a Gardd Powis gyda'ch ci 

Mae gan Gastell a Gardd Powis sgôr o un bawen. Dysgwch ragor am ddod â’ch ci i Gastell a Gardd Powis. Gallwch aros yn y Cwrt i weld y castell a chael diod a thamaid i’w fwyta hefo’ch ci wrth eich ochr. Dysgwch yr ardd 1 Tachwedd - 28 Chwefror.

A small white dog sat at a café table

Bwyta a siopa yng Nghastell Powis 

Ar ôl crwydro’r castell neu deithio trwy’r terasau, dadebrwch gydag un o’r danteithion blasus o Fwyty’r Cwrt, neu ewch ag anrheg adref o’r siop i’ch helpu i gofio diwrnod gwych.

A tray of fruit scones straight from the oven being held by the baker

Hanes Castell Powis 

Castell Cymreig yw Powis a adeiladwyd gan dywysog Cymreig, Gruffudd ap Gwenwynwyn (tua 1252). Goroesodd ryfeloedd a’i rannu i ddod yn un o gestyll amlycaf Cymru.

Golygfa ar Flaen Dwyreiniol Castell a Gardd Powis, Cymru.