
Darganfyddwch fwy yng Ngardd Goedwig Colby
Dysgwch pryd mae Gardd Goedwig Colby ar agor, sut i gyrraedd yno, pethau i’w gweld a’u gwneud a mwy.
Wedi’i lleoli mewn dyffryn heddychlon cudd, mae’r ardd goedwig hon, sydd â hanes diwydiannol cyfoethog, yn llawn rhyfeddodau. Mwynhewch lwybrau coediog cysgodol, dôl o flodau gwyllt a gardd furiog liwgar. Crwydrwch y ddôl, lle mae nant brydferth, cerrig camu a phont bren, adeiladwch guddfan yn y goedwig neu dilynwch un o’n llwybrau tymhorol. Mae digon i’w ddarganfod ar ymweliad â Colby.
Mae digonedd i’w weld ar ddechrau’r gwanwyn yng Ngardd Goetir Colby wrth i’r dirwedd ddechrau dod yn fyw ar gyfer y gwanwyn. Mae egin bach gwyrdd wrthi’n blodeuo i fod yn eirlysiau ar hyd lôn y Cwms, a chyn hir bydd y Camelias yn arddangos eu blodau crand ar odre’r goedwig orllewinol. Cadwch olwg am glychau’r gog yn y llennyrch pan fo rhannu uchaf y coetir yn garped o flodau glas, a’u harogl ysgafn, hyfryd yn yr aer.
Mae hefyd yn adeg dda i fynd i weld ‘llannerch y wybren’ ym mhen uchaf y goedwig, lle gallwch bwyso yn erbyn boncyff a syllu ar y cymylau’n symud ar draws yr awyr.
Bachwch siart a phamffled “50 peth i'w gwneud cyn eich bod yn 11 ¾” o’r ganolfan croesawu ymwelwyr pan fyddwch yn cyrraedd, er mwyn rhoi syniad i blant sut i wneud y mwyaf o’r ardd chwarae awyr agored enfawr hon.
Mae’r Gwanwyn yn Colby yn rhyfeddol ac mae’r ardd gyfan yn blodeuo. Mae’r ardd goetir arbennig iawn hon yn dod yn fyw wrth i natur ddeffro, ac wrth i liwiau’r blodau ddechrau addurno’r dirwedd. Yn gynnar yn y tymor, byddwch yn cael eich croesawu gan ystod o eirlysiau ar hyd yr afon ac arddangosfeydd cennin Pedr yn y ddôl. O ddiwedd mis Ebrill, mae blancedi o glychau’r gog yn creu carped yn y goedwig orllewinol, ynghyd â’r camelias ac asaleas sy’n blodeuo ym mis Ebrill, a’r Rhododendronau sy’n blodeuo o fis Ionawr tan fis Mehefin, gan greu fflachiadau o liw rhwng egin gwyrdd. Mae’n gyfnod gwych i wylio bywyd gwyllt hefyd. Yn y gwanwyn, cadwch lygad am ein hadar preswyl fel bronfreithod a siglennod llwyd ar yr asgell ac o amgylch ymyl y dŵr. Os fyddwch chi’n eistedd yn dawel iawn wrth yr afon, efallai y gwelwch chwistlen ddŵr yn gwibio o’i thwll ar yr ymylon i fforio am drychfilod dan y dŵr. Bydd gwenoliaid yn dechrau bwydo dros y ddôl oddeutu mis Ebrill hefyd. Crwydrwch ar hyd llwybrau'r coetir am wefr synhwyraidd neu pwyswch yn erbyn boncyff yn “Llannerch yr Awyr” ac edrychwch ar y dail yn blaguro uwch eich pen. Chwiliwch am rifft brogaod a madfallod yn y pyllau ym mis Ebrill, ond cofiwch edrych heb darfu arnynt. Ynghyd â blodau’r goeden ffrwythau yn yr ardd furiog a’r Magnolia trawiadol, y gwanwyn yw’r amser perffaith i werthfawrogi pleserau’r dyffryn coediog hwn a’i ardd.
Dysgwch fwy yma, neu os yw’r tywydd yn braf, dewch â phicnic a blanced gyda chi i fwynhau pryd gyda’r teulu cyfan yn y ddôl yn rhan isaf yr ardd.
Os ydych chi awydd siopa, archwiliwch Oriel Grefftwyr Sir Benfro uwchben yr ystafell de yma neu tretiwch eich hun neu ffrind i lawlyfr Colby a llyfr ail-law o'r ganolfan croesawu ymwelwyr.
Wedi dechreuad digon difflach fel gardd gegin, roedd yr ardd furiog wedi mynd â’i phen iddi erbyn y 1970au. Cafodd ei thrawsnewid yn lleoliad ffurfiol gan Mr a Mrs Scourfield-Lewis, a gymerodd reolaeth o Dŷ Colby a’r ardd furiog yn y 1980au. Dychwelodd yr ardd furiog i’n gofal ni yn 2010.
Chwaraeodd y safle rôl amlwg yn niwydiant glo Sir Benfro yn ystod y 1790au, pan gafodd ei brynu gan John Colby.
Ni ffynnodd yr ardd mewn gwirionedd tan y 1870au pan brynwyd y tir a Thŷ Colby gan fferyllydd o’r enw Samuel Kay. Dechreuodd blannu’n ddiwyd, a pharhaodd ei ddisgynyddion â’i waith yn y 1920au gan ychwanegu pyllau dŵr a nodweddion garddwriaethol eraill.
Mae’n hawdd gwneud y gorau o’r awyr agored yng Ngardd Goedwig Colby – mae’n un ardal chwarae enfawr. Brasgamwch ar hyd y cerrig camu yn y nentydd a phlymiwch i’r dyfroedd gan chwilota yn y pyllau, adeiladu argae neu wylio bywyd gwyllt.
Mae Colby’n fôr o liw drwy gydol y flwyddyn, gyda phob tymor yn dod â’i wisg liwgar ei hun.
Daw’r gwanwyn â môr o glychau’r gog, crocysau a chennin Pedr, gyda chamelias, asalêu a rhododendronau (arbenigedd yr ardd) yn dynn ar eu sodlau.
Yn yr haf mae blodau’r enfys a blodau gwyllt yn turio drwy’r pridd, ac mae’r ardd furiog ffurfiol yn wledd i’r llygaid.
Mae’r hydref a’r gaeaf yr un mor drawiadol, gydag arlliw arbennig y masarn, y cwyros a’r gludwydd yn addurno’r ardd.
Dysgwch pryd mae Gardd Goedwig Colby ar agor, sut i gyrraedd yno, pethau i’w gweld a’u gwneud a mwy.
Mae Ystafell De’r Caban, sy’n ffefryn gyda phobl leol ac ymwelwyr fei ei gilydd, yn gweini cinio blasus a chacennau sy’n tynnu dŵr o’r dannedd ac mae Galeri’r Groglofft yn gwerthu cynnyrch lleol wedi’u crefftio â llaw. Mae yna siop lyfrau ail-law a chofroddion ar gyfer yr ardd yn ein Canolfan Ymwelwyr.
Ymhell cyn i’r ardd ymwreiddio, chwaraeodd ystâd Colby ran bwysig yn niwydiant glo Sir Benfro. Dysgwch fwy am yr ardd a bywydau ei thrigolion.
Mae dyffryn coediog Colby dan ei sang â chreaduriaid o bob lliw a llun. Cadwch olwg am adar, pryfed, ystlumod prin ac ambell ddyfrgi hyd yn oed.