Skip to content

Ymwelwch â Gardd Goedwig Colby

Eirlysiau ym mis Chwefror, Gardd Goetir Colby, Sir Benfro.
Eirlysiau ym mis Chwefror, Gardd Goetir Colby, Sir Benfro. | © James Dobson

Wedi’i lleoli mewn dyffryn heddychlon cudd, mae’r ardd goedwig hon, sydd â hanes diwydiannol cyfoethog, yn llawn rhyfeddodau. Mwynhewch lwybrau coediog cysgodol, dôl o flodau gwyllt a gardd furiog liwgar. Crwydrwch y ddôl, lle mae nant brydferth, cerrig camu a phont bren, adeiladwch guddfan yn y goedwig neu dilynwch un o’n llwybrau tymhorol. Mae digon i’w ddarganfod ar ymweliad â Colby.

Uchafbwyntiau’r Gaef

Mae digon i’w weld dros y gaeaf yng Ngardd Goedwig Colby wrth i’r dirwedd drawsnewid gyda’r oerni. Cadwch olwg am risgl prydferth coed fel planwydden Llundain a’r fasarnen rhisgl neidr, sy’n dod i’r amlwg wrth i’r dail ddiflannu. Ac mae boncyffion lliwgar y cwyrwiail a’r helyg yn llonni’r coetir.

Mae’r diffyg dail hefyd yn ei gwneud hi’n amser da o’r flwyddyn i weld llawer o fywyd gwyllt, yn enwedig gyda’r cyfnos cynharach a’r wawr hwyrach (mae llawer o adar ac anifeiliaid yn fwy prysur ar yr adegau hyn). Ewch am dro drwy’r goedwig gyda’r wawr neu wrth iddi nosi, a mwynhewch synau a golygfeydd eich antur aeafol hudol.

Gardd furiog Colby

Wedi dechreuad digon difflach fel gardd gegin, roedd yr ardd furiog wedi mynd â’i phen iddi erbyn y 1970au. Cafodd ei thrawsnewid yn lleoliad ffurfiol gan Mr a Mrs Scourfield-Lewis, a gymerodd reolaeth o Dŷ Colby a’r ardd furiog yn y 1980au. Dychwelodd yr ardd furiog i’n gofal ni yn 2010.

Cadwch olwg am y canlynol

  • Magnolia – Yn fôr o liw yn y gwanwyn a’r haf, mae’r goeden fagnolia i’w gweld uwchlaw’r fynedfa i’r ardd.
  • Llun trompe l’oeil – Yn y gasebo fe welwch lun sy’n twyllo’r llygad, neu trompe l’oeil. Comisiynwyd Lincoln Taber, artist Americanaidd, i’w beintio gan Peter Chance (a roddodd yr ystâd i ni).
  • Nodwedd dŵr – Dilynwch y dŵr sy’n llifo drwy’r ardd. Mae planhigion diddorol i’w gweld a llwybrau i’w dilyn.
  • Cerfluniau – Mae cerfluniau anarferol i’w gweld yma ac acw yn yr ardd. Faint allwch chi eu gweld?

Mae'r ardd furiog ar gau yn ystod misoedd yr hydref a'r gaeaf, a bydd yn ailagor ar 16 March, o 10am tan 4pm.

Llwybr coetir yn ymdroelli ger gwelyau o flodau gwyllt ac adeilad carreg â drws du yng Ngardd Goedwig Colby, Sir Benfro. Mae’r llwybr yn arwain at gerflun o berson ger pont droed bren.
Llwybr yn ymdroelli drwy Ardd Goedwig Colby | © National Trust Images/James Dobson

Gardd goedwig Colby

Chwaraeodd y safle rôl amlwg yn niwydiant glo Sir Benfro yn ystod y 1790au, pan gafodd ei brynu gan John Colby.

Ni ffynnodd yr ardd mewn gwirionedd tan y 1870au pan brynwyd y tir a Thŷ Colby gan fferyllydd o’r enw Samuel Kay. Dechreuodd blannu’n ddiwyd, a pharhaodd ei ddisgynyddion â’i waith yn y 1920au gan ychwanegu pyllau dŵr a nodweddion garddwriaethol eraill.

Cadwch olwg am y canlynol

  • Rhododendronau – Arbenigedd Colby, sy’n ffynnu ym mhridd asidig yr ardd. Cadwch olwg am y rhododendronau llydanddail ger pwll y madfall dŵr a chornel yr hen dderwen.
  • Bywyd gwyllt – Ble mae’r binocwlars ‘na? Mae’r dyffryn dan ei sang â phob math o greaduriaid; o adar i bryfed ac ambell ddyfrgi hefyd.
  • Cochwydden Japan – Mae Colby’n brolio un o Gochwydd Japan mwyaf y DU. Mae’n gawr (134 troedfedd i fod yn fanwl gywir) a gallwch ei gweld ger pwll y madfall dŵr.
  • Olion diwydiannol – Dilynwch drywydd treftadaeth drwy’r ardd. Mae yma fynedfeydd i byllau glo a chledrau’n arwain i lawr at y traeth.
  • Golygfeydd o’r môr – Dilynwch y llwybr drwy goedwig y gorllewin. Ar ddiwrnod clir mae’r golygfeydd ar draws Fae Caerfyrddin, ac Ynys Weryn yn y pellter, yn ysblennydd.
Bachgen bach yn gwenu a swingio ar siglen raff yng Ngardd Goedwig Colby, Sir Benfro gyda dau blentyn arall yn ei wylio.
Plentyn yn chwarae ar siglen raff yng Ngardd Goedwig Colby | © National Trust Images/ Chris Lacey

Hwyl i’r teulu mewn lle chwarae naturiol yn Colby

Mae’n hawdd gwneud y gorau o’r awyr agored yng Ngardd Goedwig Colby – mae’n un ardal chwarae enfawr. Brasgamwch ar hyd y cerrig camu yn y nentydd a phlymiwch i’r dyfroedd gan chwilota yn y pyllau, adeiladu argae neu wylio bywyd gwyllt.

Uchafbwyntiau tymhorol yng Ngardd Goedwig Colby

Mae Colby’n fôr o liw drwy gydol y flwyddyn, gyda phob tymor yn dod â’i wisg liwgar ei hun.

Daw’r gwanwyn â môr o glychau’r gog, crocysau a chennin Pedr, gyda chamelias, asalêu a rhododendronau (arbenigedd yr ardd) yn dynn ar eu sodlau.

Yn yr haf mae blodau’r enfys a blodau gwyllt yn turio drwy’r pridd, ac mae’r ardd furiog ffurfiol yn wledd i’r llygaid.

Mae’r hydref a’r gaeaf yr un mor drawiadol, gydag arlliw arbennig y masarn, y cwyros a’r gludwydd yn addurno’r ardd.

Golygfa o’r Ardd Furiog yng Ngardd Goedwig Colby, Sir Benfro. Mae llwybr yn arwain drwyddi, a nesaf ato mae borderi trwchus a choeden aeddfed fawr â dail coch tywyll.

Darganfyddwch fwy yng Ngardd Goedwig Colby

Dysgwch pryd mae Gardd Goedwig Colby ar agor, sut i gyrraedd yno, pethau i’w gweld a’u gwneud a mwy.

Pethau eraill o ddiddordeb i chi

Golygfa allanol o adeilad y caffi ac adeilad yr oriel gyda byrddau a chadeiriau yng nghwrt Gardd Goedwig Colby, Sir Benfro
Erthygl
Erthygl

Bwyta a Siopa yng Ngardd Goetir Colby 

Mae Ystafell De’r Caban, sy’n ffefryn gyda phobl leol ac ymwelwyr fei ei gilydd, yn gweini cinio blasus a chacennau sy’n tynnu dŵr o’r dannedd ac mae Galeri’r Groglofft yn gwerthu cynnyrch lleol wedi’u crefftio â llaw. Mae yna siop lyfrau ail-law a chofroddion ar gyfer yr ardd yn ein Canolfan Ymwelwyr.

Olwyn fawr yn gorwedd ar lawr y coetir yng Ngardd Goedwig Colby, Sir Benfro. Mae planhigion wedi tyfu ym mhob rhan o’r olwyn.
Erthygl
Erthygl

Hanes Gardd Goedwig Colby 

Ymhell cyn i’r ardd ymwreiddio, chwaraeodd ystâd Colby ran bwysig yn niwydiant glo Sir Benfro. Dysgwch fwy am yr ardd a bywydau ei thrigolion.

Golwg graff ar ddwylo plentyn yn dal broga brown bach yn yr ardd yn yr Argory, Swydd Armagh.
Erthygl
Erthygl

Bywyd gwyllt yng Ngardd Goedwig Colby 

Mae dyffryn coediog Colby dan ei sang â chreaduriaid o bob lliw a llun. Cadwch olwg am adar, pryfed, ystlumod prin ac ambell ddyfrgi hyd yn oed.