Ymweld â'r ardd ym Mhlas Newydd

Coeden blodau ceirios gyda'r Tŷ yn y cefndir — Blodeuo ym Mhlas Newydd | © Paul Harris

Mae’r dirwedd restredig Gradd 1 ym Mhlas Newydd yn cynnwys 40 erw o ardd a 129 erw o goetir a pharcdir. Dyma grynodeb byr o’r hyn y gallwch ei weld.

Gardd ar lan Afon Menai

Mae amodau mwyn yr ardd yn caniatáu i amrywiaeth eang o blanhigion ffynnu, o rododendron a magnolia i rywogaethau prin o hemisffer y de yn yr Ardd Goed.

Mae cymaint o’r hyn sy’n arbennig yn yr ardd o ganlyniad uniongyrchol i’w lleoliad a’r hinsawdd. A hithau ar lannau Afon Menai a golygfeydd eang tua mynyddoedd Eryri, mae’n sicr yn lleoliad anodd ei guro.

Borderi hardd

Mae’r Terasau Eidalaidd a Chwrt yr Ystafell Haul yn llawn lliw o ddechrau’r gwanwyn tan yr hydref. Mae’n werth dod yma i weld y tiwlips trawiadol yn y borderi ym mis Mawrth, a daw blwyddyn y borderi i ben gyda dahlias a gwerddonellau ym mis Hydref.

Mae'r Border Poeth ar y Terasau’n gymanfa o goch, oren a melyn, sydd mewn gwrthgyferbyniad â’r Border Oer gyferbyn. Mae Cwrt yr Ystafell Haul yn llawn o liwiau o las, pinc a gwyn, rhai o’r planhigion wedi'u tyfu o fylbiau ac eraill yn rhai lluosflwydd, sydd dal dal yn hardd trwy'r haf.

Ynysoedd y Caribî

Yma, gwelwch lawntiau eang gyda choed sbesimen mawr, magnolias prydferth, llawer o dri lliw ar ddeg, ynghyd â choed masarn Japan sy’n eithriadol o hardd yn yr hydref.

Daffodils ym Mhlas Newydd | © Emma Dixon

Uchafbwyntiau'r gwanwyn yn yr ardd

Mae lliwiau’r gwanwyn i’w gweld trwy’r ardd ym Mhlas Newydd – o’r Ardd Rhododendron gysgodol a thawel yn y pen gogleddol hyd at glychau’r gog Coed yr Eglwys yn y pen deheuol.

Mae’r tymor yn ymweld yn gynnar â Phlas Newydd. Pan fo’r tywydd yn fwyn, mae’r coed rhododendron yn blodeuo ddechrau mis Mawrth yn Ynysoedd y Caribî ac yna bydd ein casgliad anhygoel o fagnolias yn blodeuo drwy’r ardd. Mae’r rhain yn cynnwys rhywogaethau fel Magnolia campbellii yn yr Ardd Rhododendron, gyda’u myrdd o flodau pinc hyfryd, a rhywogaethau llai fel Magnolia stellata (magnolia seren), gyda’u blodau gwyn cain.

Tiwlipau

Yn rhannau ffurfiol yr ardd, bydd y tiwlipau’n cyrraedd eu hanterth adeg y Pasg. Yn wir, mae dros 7000 o fylbiau wedi’u plannu ar y Terasau, yng Nghwrt yr Ystafell Haul ac wrth y Ganolfan Groeso. Gellir gweld lliwiau coch, melyn ac oren llachar ar y Terasau a blodau gwyn a phinc cryf o amgylch y Tŷ.

Rhododendrons

Ceir llu o goed rhododendron yn yr ardd sy’n cynnig gwledd o liwiau am wythnosau. Bydd yr Ardd Rhododendron yn cyrraedd ei hanterth ym mis Ebrill a mis Mai, gan gynnig llu o flodau ar lwyni bach a mawr yn un o ardaloedd tawelaf yr ardd. Hefyd, bydd Ynysoedd y Caribî yn gyforiog o flodau wrth i’r asaleas ddathlu’r tymor gyda gwledd o oren, pinc a choch llesmeiriol.

Blodeuo'r gwanwyn

Ymhellach oddi wrth y gerddi ffurfiol ceir yr Ardd Goed lle bydd llu o gennin Pedr brodorol yn blodeuo ym mis Mawrth. Rydym wedi gorffen ail flwyddyn y plannu, a bellach mae 10,000 o fylbiau’n tyfu yno, gyda mwy i ddilyn yn y blynyddoedd nesaf. Yn olaf, ym mis Ebrill bydd y coedwigoedd o boptu’r ardd yn gartref i filoedd o glychau’r gog godidog sy’n ysgwyd eu pennau’n ysgafn o dan y coed cyn i’w dail agor. A pha well cyfeiliant i hyn oll na chanu’r adar bach, sy’n cyrraedd ei benllanw yr adeg hon o’r flwyddyn?