Skip to content

Ymweld â'r ardd ym Mhlas Newydd

Y Tŷ ym Mhlas Newydd
Y Tŷ ym Mhlas Newydd | © Emma Dixon

Mae’r dirwedd restredig Gradd 1 ym Mhlas Newydd yn cynnwys 40 erw o ardd a 129 erw o goetir a pharcdir. Dyma grynodeb byr o’r hyn y gallwch ei weld.

Gardd ar lan Afon Menai

Mae amodau mwyn yr ardd yn caniatáu i amrywiaeth eang o blanhigion ffynnu, o rododendron a magnolia i rywogaethau prin o hemisffer y de yn yr Ardd Goed.

Mae cymaint o’r hyn sy’n arbennig yn yr ardd o ganlyniad uniongyrchol i’w lleoliad a’r hinsawdd. A hithau ar lannau Afon Menai a golygfeydd eang tua mynyddoedd Eryri, mae’n sicr yn lleoliad anodd ei guro.

Borderi hardd

Mae’r Terasau Eidalaidd a Chwrt yr Ystafell Haul yn llawn lliw o ddechrau’r gwanwyn tan yr hydref. Mae’n werth dod yma i weld y tiwlips trawiadol yn y borderi ym mis Mawrth, a daw blwyddyn y borderi i ben gyda dahlias a gwerddonellau ym mis Hydref.

Mae'r Border Poeth ar y Terasau’n gymanfa o goch, oren a melyn, sydd mewn gwrthgyferbyniad â’r Border Oer gyferbyn. Mae Cwrt yr Ystafell Haul yn llawn o liwiau o las, pinc a gwyn, rhai o’r planhigion wedi'u tyfu o fylbiau ac eraill yn rhai lluosflwydd, sydd dal dal yn hardd trwy'r haf.

Ynysoedd y Caribî

Yma, gwelwch lawntiau eang gyda choed sbesimen mawr, magnolias prydferth, llawer o dri lliw ar ddeg, ynghyd â choed masarn Japan sy’n eithriadol o hardd yn yr hydref.

Dau berson yn cerdded drwy’r ardd hydrefol tuag at y tŷ ym Mhlas Newydd, Ynys Môn
Cerdded drwy’r ardd ym Mhlas Newydd, Ynys Môn | © National Trust Images/James Dobson

Uchafbwyntiau'r gaeaf yn yr ardd

Yr ardd yn ystod y gaeaf yw pan fydd y golygfeydd ar eu gorau. Mae'r dyddiau oer, eira ar y mynyddoedd, a'r haul yn isel ar y Fenai yn gyfuniad syfrdanol. Efallai mai dyma’r amser gorau hefyd i werthfawrogi y casgliad gwych o goed yn yr ardd, o binwydd mawreddog i foncyffion arian ffawydd ac ewcalyptws.

Ar Lon y Doc ar y ffordd i’r plasty, mae blodau pinc persawrus Gwifwrn x bodnant, yn blodeuo fel bydd y rhew yn cyrraedd, a blodau melyn llachar cain ond caled gwaglwyf, yn ymddangos yn anhydraidd i'r oerfel.

Mae’n werth cadw llygad hefyd am adar mudol, fel adar eira a'r adain goch, yn gwledda ar aeron yw a chreigafal drwy’r ardd, yn ogystal â’r aderyn du'n swatio yn ffrwythau'r goeden Davidia involuctra, neu'r 'handkerchief tree', ym mhen draw yn Ynysyoedd y Caribi.

Yn y gaeaf fe welwch chi liwiau cyfnewidiol ym Mhlas Newydd wrth i chi gerdded drwy’r ardd gan archwilio gwahanol lwybrau. Ar eich antur mwynhewch olygfeydd godidog ar draws y Fenai tuag at fynyddoedd Eryri ac edrychwch am fywyd gwyllt arbennig iawn.

Gwiwer goch ar flwch bwydo yn y coetir yn Nhŷ a Gardd Plas Newydd yn Ynys Môn, Cymru
Gwiwer goch ar flwch bwydo ym Mhlas Newydd | © National Trust Images/James Dobson

Blodau'r gaeaf

Ar Lon y Doc fe welwch lwyni blodeuol y gaeaf fel Hamamelis (gwaglwyf) yn blodeuo mewn clystyrau melyn tlws, a blodau pinc persawrus cryf y Gwifwrn x bodnant. Yn y cyfamser mae'r cóniffer yn edrych yn hardd yn y gaeaf, yn enwedig y chedr Japan gyda'i ddail efydd a choch o dan y terasau.

Bywyd gwyllt yn y gaeaf

Cewch weld gwiwerod coch drwy ymweld â chuddfan gwiwerod yng Nghoed yr Eglwys. Nid yw gwiwerod yn gaeafgysgu a gyda llai o ddail ar y coed, mae’r gaeaf yn amser gwych i weld y creaduriaid swil hyn.

Chwiliwch am y golygfeydd cudd

Ewch am dro o gwmpas gardd Plas Newydd a darganfod byd o blanhigion a choed gyda mannau o’r neilltu lle cewch ymlacio ac ymgolli yn y golygfeydd. Mae dwy guddfan ar hyd y llwybrau ar lan Afon Menai lle cewch wylio’r gwahanol adar, yn y coetir neu ar lan y dŵr.

Gofynnwch i’r tîm croesawu am ragor o wybodaeth am lwybrau cerdded yn yr ardal. Cofiwch ddod â’ch 'sbienddrych.

Wyneb dwyreiniol Plas Newydd, Ynys Môn, Cymru, ar draws Afon Menai o Glan Faenol

Darganfyddwch fwy am Dŷ a Gardd Plas Newydd

Dysgwch sut i gyrraedd Tŷ a Gardd Plas Newydd, ble i barcio, pethau i’w gweld a’u gwneud a mwy.

Pethau eraill o ddiddordeb i chi

Llun agos o gi yn anadlu’n drwm ac yn cael ei anwesu gan ei berchnogion, a dynnwyd yn yr ardd yn Hanbury Hall and Gardens, Swydd Gaerwrangon
Erthygl
Erthygl

Ymweld â Phlas Newydd efo'ch ci 

Mae gan Blas Newydd sgôr o ddwy bawen. Bydd cynffonnau’n ysgwyd yn llawn cyffro wrth i ni groesawu eich ci i’r ardd a’r tiroedd. Bydd wrth ei fodd yn crwydro’r Ardd Rhododendron, Cwm Camelia, Ardd Goed a Choed yr Eglwys.

Cacennau cri, crwn, fflat yn llawn o gyrens yn y bwyty ym Mhlas Newydd, Ynys Môn, Cymru
Erthygl
Erthygl

Bwyta a siopa ym Mhlas Newydd 

Mae caffi’r a chiosg yn cynnig digon o gyfle i aros am ddiod a byrbryd, cinio ysgafn a chacennau ffres a’r siop hefo ddigonedd o anrhegion a danteithion i drio.

Wiwer goch ar gangen yn bwyta rhywbeth â rhedyn gwyrdd tu ôl iddi, ar Ynys Brownsea, Poole, Dorset
Erthygl
Erthygl

Gwiwerod coch Plas Newydd 

A ydych chi erioed wedi gweld gwiwer goch yn y gwyllt? Mae gan Blas Newydd ar Ynys Môn dros gant. Dewch am dro i weld y creaduriaid rhyfeddol yma yn eu cynefin naturiol.

Golygfa o Blas Newydd yn Ynys Môn, Gogledd Cymru
Erthygl
Erthygl

Ymweld â’r tŷ ym Mhlas Newydd 

Crwydrwch trwy gartref teuluol Ardalydd Môn. Cewch weld murlun enwog Rex Whistler a dysgu am y gwaith adeiladu a chadwraeth i ddiogelu’r tŷ.