Y gerddi yn Nyffryn

Uchafbwyntiau’r hydref

Mae Gerddi Dyffryn yn hynod drawiadol yn yr hydref. Yn dilyn haf toreithiog, mae’r Ardd Goed yn trawsnewid yn enfys gyfoethog o liwiau cynnes. Mae’r masarn ar eu gorau yr adeg hon o’r flwyddyn, yn brolio eu lliw aur cochlyd. Dilynwch eich trwyn a darganfod arogl afalau taffi’r coed Katsura wrth i’w dail gwympo a dechrau pydru.

Trwy gydol tro’r tymhorau, mae’r Gardd-Ystafelloedd yn parhau’n llawn gweadau a lliw, ac o ddiwedd yr haf tan y rhew cyntaf gallwch weld ein Dahlias a’n Lilis Sinsir trawiadol yn yr Ardd Egsotig.

Mae ’na hefyd arddangosfa gowrdiau (neu bompiynau) unigryw a hudolus yn y Tŷ Gwydr – peidiwch â’i cholli ar ymweliad hydrefol â Gerddi Dyffryn.

Mae capiau cwyr yn dechrau ymddangos yn nhywydd llaith ond mwynach misoedd yr hydref. Rydym yn cynnal arolygon capiau cwyr rheolaidd, ac mae ’na enghreifftiau hyfryd o gapiau cwyr prin a lliwgar i’w gweld ar draws y gerddi. Mae’n werth chweil dod i Erddi Dyffryn ar helfa capiau cwyr.

Mae llawer o adar mudol yn galw yng Ngerddi Dyffryn yn yr hydref i gael maeth ar eu ffordd i hinsoddau cynhesach am y gaeaf – mae ’na Frychod y Coed, Socanod Eira ac ambell Gynffon Sidan. Rydym hefyd yn tyfu planhigion porthi hwyr fel ffynonellau neithdar i Famwenyn (neu Freninesau) fel y gallan nhw hefyd fwynhau maeth cyn eu cyfnod o aeafgysgu.

Yr hydref hwn rydyn ni’n gwneud Gerddi Dyffryn yn fwy trawiadol fyth gyda'n dathliad arbennig o’r hydref, Crwydro’r Canopi.

Crwydro’r Canopi

Cofleidiwch dro’r tymhorau yr hydref hwn gyda chyfres o ddigwyddiadau a gosodiadau sydd wedi'u cynllunio i'ch helpu i brofi natur mewn ffyrdd newydd ac o safbwyntiau newydd.

Edrychwch drwy’r siambr dywyll i weld coedlun wyneb i wared, neu sefwch yn eich unfan am eiliad ac edrych i fyny i mewn i'r canopïau coed sy’n rhaeadru i lawr o'ch cwmpas. Mwynhewch yr olygfa o gowrdiau’r cynhaeaf sy’n hongian o nenfwd y Tŷ Gwydr mewn arddangosfa liwgar ac anarferol.

Gyda thaith gerdded i’w chwblhau ar eich liwt eich hun ac arddangosfa awyr agored, byddwch yn dod ar draws uchafbwyntiau'r tymor ac yn darganfod y straeon y tu ôl i'r casgliad byw o blanhigion a choed sy'n goelcerth syfrdanol o liw dros yr hydref. Dysgwch fwy am sut rydym yn gofalu am y casgliad byw hwn drwy'r arddangosfa ac ar deithiau am ddim o'r Ardd Goed sy'n digwydd trwy gydol yr hydref.

Mae Crwydro’r Canopi yn rhoi creadigrwydd a lles wrth wraidd tymor yr hydref hefyd. Ffeindiwch lonyddwch ar y Llwybr Myfyrio Synhwyraidd, sy'n cynnwys myfyrdodau sain mewn lleoliadau a ddewiswyd yn ofalus ledled y gerddi, pob un wedi'i gynllunio i'ch helpu i anadlu allan a sylwi ar fyd natur. Neu casglwch becyn creadigol a gadewch i’r tymor eich ysbrydoli i greu rhywbeth hardd. Os byddai’n well gennych gael mwy o strwythur i’ch diwrnod, rhowch gynnig ar un o'r digwyddiadau sydd ar gael, o goed-ymdrochi i ffeltio a gwneud torchau hydrefol.

Mae Crwydro’r Canopi yn dechrau ar 16 Medi ac yn rhedeg tan 30 Tachwedd. Mae rhai o'r digwyddiadau am ddim, ond mae angen tocynnau ar gyfer eraill. Dysgwch fwy am y digwyddiadau hyn yn yr adran digwyddiadau sydd i ddod.

Teithiau o’r ardd

Dysgwch fwy ar un o'r teithiau Crwydro’r Canopi sy'n digwydd trwy gydol y tymor.

Ymunwch â thaith am ddim o’r Ardd Goed gyda’r garddwr Rory Ambrose a mwynhau uchafbwyntiau'r tymor. Ar y daith O’r Haf i’r Hydref ar 24 Medi, bydd Rory yn trafod y newidiadau y gwelwch yn y coed wrth symud o un tymor i'r llall, a sut rydyn ni’n gofalu am y casgliad sylweddol hwn o goed a llwyni a'i ddatblygu. Wrth i'r hydref symud yn ei flaen

ac wrth i’r lliwiau tanbaid ddechrau ymddangos, bydd yn cynnal teithiau Lliwiau'r Hydref lle cewch eich tywys at y coed mwyaf ysblennydd yn yr Ardd Goed wrth iddyn nhw ffrwydro'n amrywiaeth o liwiau trawiadol. Cadwch le ar y teithiau am ddim yma.

Cymerwch gip y tu ôl i'r llenni ar daith o amgylch Iard y Garddwyr ar 19 Tachwedd. Mae hwn yn gyfle unigryw i weld ardal sydd ddim fel arfer ar agor i ymwelwyr. Dyma lle mae’r garddwyr yn meithrin planhigfa helaeth, yn tyfu llwyth o blanhigion. Fe glywch fwy am sut rydyn ni’n cynllunio ac yn tyfu planhigion ar gyfer y gerddi, yn ogystal â chael awgrymiadau ar gyfer eich gardd eich hun. Mae tocynnau’r daith yn costio £5, cadwch eich lle yma.

Mae'r teithiau hyn yn gyfle gwych i ddysgu sut mae gofalu am ardd fel Dyffryn, pa dasgau mae'r tîm yn eu gwneud i'w chadw'n iach a llewyrchus, a pha heriau maen nhw'n eu hwynebu. Mae hefyd yn gyfle gwych i ofyn cwestiynau a dysgu am y ffordd orau o ofalu am eich mannau gwyrdd eich hun.

Teithiau’r Hydref

Bob tymor mae gennym lwybr cerdded am ddim, i’w gwblhau ar eich liwt eich hun, sy’n dangos mannau prydferth y tymor yng Ngerddi Dyffryn. Casglwch fap Llwybr yr Hydref o’r Ganolfan Groeso wrth gyrraedd – bydd yn eich tywys o gwmpas y gerddi gan dynnu sylw at yr ardaloedd sy’n edrych orau yn ystod yr adeg arbennig hon.

Wrth i’r hydref fynd yn ei flaen, bydd yr hyn a welwch ar eich taith yn newid yn dibynnu ar y tywydd a’r adeg o’r tymor – cadwch daflen y llwybr a dewch yn ôl eto drwy gydol yr hydref i weld sut mae’r gerddi’n newid wrth i’r flwyddyn ddechrau dirwyn i ben.

Bydd y labeli planhigion bach sy'n dangos eich bod wedi cyrraedd man sydd wedi'i farcio ar y map yn rhoi gwybodaeth i chi am y casgliad planhigion yng Ngerddi Dyffryn. Bydd Llwybr yr Hydref eleni fel cerdded o amgylch amgueddfa awyr agored, gyda chasgliad byw hardd, gydag enwau’r rhywogaethau wedi’u nodi ynghyd â ffeithiau am pam mae pob planhigyn yn arbennig.

Ar eich taith fe welwch hefyd strwythurau a cherfluniau hardd sydd wedi’u cynllunio’n arbennig fel golygfannau i’ch helpu i weld yr ardd mewn ffyrdd newydd. Mae'r rhain yn rhan o ddathliad hydref Gerddi Dyffryn, Crwydro’r Canopi.

Agwedd arall ar y dathliad hydrefol hwn yw'r Llwybr Myfyrio Synhwyraidd. Bydd y llwybr myfyrio unigryw hwn (sydd am ddim) yn eich helpu i gysylltu â natur a defnyddio'ch holl synhwyrau i wreiddio'ch hun yn y tymor. Byddwch chi’n cael chwaraewr mp3 a chlustffonau i wrando ar fyfyrion cerdded arbennig – rhai’n ysgrifenedig a rhai wedi’u recordio – a fydd yn mynd â chi at bedair gorsaf yn y gerddi lle cewch eich annog i archwilio'r natur o'ch cwmpas trwy’r golwg, clyw, cyffyrddiad ac arogl. Gorffennwch gyda nodyn myfyrio i'w ddefnyddio naill ai yn y caffi ar ôl eich taith gerdded neu gyda'r picnic/diod/snac sydd yn eich bag, gan ddod â synnwyr blas i'ch profiad synhwyraidd hefyd.

Dysgwch fwy am Lwybr yr Hydref yma, y Llwybr Myfyrio Synhwyraidd yma a Crwydro’r Canopi yma.

Gardd ar gyfer tro'r tymhorau

Comisiynwyd y gerddi yn Nyffryn gan Reginald Cory ac fe'u dyluniwyd gan y dylunydd gerddi Edwardaidd enwog, Thomas Mawson ym 1906.

Ac yntau’n ymddiddori mewn planhigion ei hun, gweithiodd Reginald gyda Thomas i greu'r hafan hyfryd hon. Mae'r rhan fwyaf o'r gerddi a welwch chi heddiw yn driw i’r dyluniad gwreiddiol. Hefyd, roedd elfen gref o arbrofi a chyfnewid i'r plannu, oherwydd roedd Reginald yn hoff iawn o epilio a bridio llawer o rywogaethau egsotig a thramor yr oedd wedi'u casglu ar ei anturiaethau i bedwar ban byd.

Yr Ardd Bompeiaidd

Adeiladwyd yr Ardd Bompeiaidd, a ysbrydolwyd gan deithiau Cory i’r Eidal, ym 1909. Fel y ddinas Eidalaidd hynafol, cafodd ei dylunio gyda cholonâd trawiadol, logia a ffynnon ganolog mewn lawnt sgwâr.