Skip to content

Y gerddi yn Nyffryn

Dyffryn Gardens in winter
The Great Lawn, Dyffryn Gardens, Vale of Glamorgan | © James Dobson

Gyda gardd-ystafelloedd clud, lawntiau ffurfiol a gardd goed fawr, mae digon i’w ddarganfod yn ystod eich ymweliad. Dros yr ychydig flynyddoedd nesaf, bydd y gerddi 55 erw hyn yn gweld rhaglen adfywio uchelgeisiol i’w hadfer i’w gwir ogoniant o’r 1920au.

Uchafbwyntiau’r gaeaf

Ydy, mae hi’n aeaf, ond mae Gerddi Dyffryn yn odidog o hyd. Ar yr adeg hon o’r flwyddyn, mae strwythur y gerddi’n dod i’r amlwg, ac mae arogleuon y llwyni persawrus, gan gynnwys pren bocs y Nadolig, y gaeaflys pêr a gwyddfid y gaeaf, yn llenwi’r aer glaear. Dilynwch eich trwyn i ddarganfod mwy o arogleuon cynnil o’r sarcococca, chimonanthus a’r hamamelis.

Planhigion sy’n blodeuo yn y gaeaf

Cadwch olwg am lilis bach gwynion cynnar. Fe’u gwelwch yn aml yn swatio o dan goed ochr yn ochr â chlystyrau o grafangau’r arth yma ac acw o gwmpas y gerddi. Ymysg y planhigion eraill sy’n blodeuo dros y gaeaf mae camelias a syclamen.

Yn y tŷ gwydr, fe welwch degeirianau, bromeliadau a phlanhigion alwys yn blodeuo mewn môr o liw a chynhesrwydd, mewn cyferbyniad â’r oerni tu allan.

Strwythurau syfrdanol

Mae ffurfiau’r coed collddail a gweadau amrywiol eu rhisgl yn dod i’r amlwg yn ystod y gaeaf. Mae meindwr gwych cochwydden y wawr yn yr Ardd Egsotig yn ffefryn go iawn. A chadwch olwg am risgl llachar y coed bedw ifanc ar Fanc y Cynel a sinamon brith y boncyffion stewartia yn yr Ardd Goed.

Ar grwydr gaeafol

1 Ionawr 2024

Ar ôl prysurdeb arferol diwedd y flwyddyn a chyda dechrau blwyddyn newydd sbon, mae wâc aeafol yn ffordd wych o ofalu am eich corff a’ch meddwl yn ystod misoedd hir y gaeaf.

Codwch eich taflen ‘Ar Grwydr Gaeafol’ o’r Ganolfan Groeso wrth gyrraedd. Mae’n cynnwys map llawn o’r gerddi ac mae holl ddarnau diddorol yr ardd yn ystod y gaeaf wedi’u nodi er mwyn i chi allu dod o hyd iddyn nhw’n hawdd. Mae’n cynnwys pethau fel lilis bach gwynion, crocysau cynnar, Bocyslwyn y Nadolig a glaswellt addurniadol. Mae’r map hefyd yn nodi lle gwelwch chi ein Tŷ Gwydr, lle cewch fwynhau awyrgylch trofannol hyd yn oed yn nyfnderau’r gaeaf.

Ar gefn y daflen gallwch ddysgu ychydig mwy am waith ein garddwyr dros y gaeaf a beth sydd angen ei wneud i baratoi’r gerddi ar gyfer y gwanwyn.

Gardd ar gyfer tro'r tymhorau

Comisiynwyd y gerddi yn Nyffryn gan Reginald Cory ac fe'u dyluniwyd gan y dylunydd gerddi Edwardaidd enwog, Thomas Mawson ym 1906.

Ac yntau’n ymddiddori mewn planhigion ei hun, gweithiodd Reginald gyda Thomas i greu'r hafan hyfryd hon. Mae'r rhan fwyaf o'r gerddi a welwch chi heddiw yn driw i’r dyluniad gwreiddiol. Hefyd, roedd elfen gref o arbrofi a chyfnewid i'r plannu, oherwydd roedd Reginald yn hoff iawn o epilio a bridio llawer o rywogaethau egsotig a thramor yr oedd wedi'u casglu ar ei anturiaethau i bedwar ban byd.

Yr Ardd Bompeiaidd

Adeiladwyd yr Ardd Bompeiaidd, a ysbrydolwyd gan deithiau Cory i’r Eidal, ym 1909. Fel y ddinas Eidalaidd hynafol, cafodd ei dylunio gyda cholonâd trawiadol, logia a ffynnon ganolog mewn lawnt sgwâr.

Un o nodweddion mwyaf hudolus y gerddi yw cyfres o ystafelloedd awyr agored clud. Roedd hyn yn nodweddiadol o dŷ mawreddog fel Dyffryn. Yn ystod haf 2015, gwnaethom adfer tair o'r gardd-ystafelloedd hyn yn ôl i'w gwir ogoniant o'r 1920au.

Dyfyniad gan Chris FlynnYmddiriedolaeth Genedlaethol Prif Arddwr, Gerddi Dyffryn
The cacti house at Dyffryn Garden, Vale of Glamorgan
The cacti house at Dyffryn Garden, Vale of Glamorgan | © National Trust Images/Andrew Butler

Tŷ gwydr trofannol

Mae'r tŷ gwydr trofannol yn llawn tegeirianau, gwinwydd, cacti a phlanhigion suddlon egsotig.

Wedi’i rannu’n dri, mae’r tŷ gwydr dan ei sang â rhyfeddodau arallfydol. Cewch eich cludo i'r anialwch a'r fforest law a rhyfeddu at ein gwinwydd gwyllt.

Roedd Reginald Cory yn byw yn Nyffryn ac roedd yn blanhigydd brwd. Mae’r gerddi dan eu sang â phlanhigion o bob cwr o’r byd. Gan barhau â'r ysbryd anturus hwn, mae'r tŷ gwydr yn gartref i rywogaethau mwy egsotig y casgliad unigryw, sy'n gyfarwydd â hinsawdd gynhesach.

Mae'r tŷ tegeirianau'n cynnwys rhai rhywogaethau anarferol iawn, gan gynnwys Bromeliadau, banana Ethiopia (Ensete ventricosum montbeliardii), sinsir troellog (Costus barbatus), planhigyn wrn (Aechmea Fasciata) a cattleya Bowring (Cattleya bowringiana).

Mae dros dri deg o rywogaethau gwahanol o gacti a phlanhigion suddlon hefyd.

Hel planhigion

Daeth casglu planhigion yn boblogaidd iawn yn ystod y 19eg ganrif wrth i anturiaethwyr cyfoethog grwydro'r byd yn chwilio am rywogaethau newydd ac egsotig i'w cludo yn ôl i Brydain.

Roedd Reginald Cory yn comisiynu a mynychu teithiau casglu planhigion ym mhob cwr o'r byd, a daeth â’i ddarganfyddiadau yn ôl i Ddyffryn. Gwnaeth y planhigion hyn ffynnu yn y lleoliad cysgodol hwn sy'n wynebu tua'r de, ac mae rhai i'w gweld yma hyd heddiw.

Ardal chwarae Pentwr Pren

Mae ddwy ardal chwarae wyllt yn Nyffryn, un y tu allan i’r rhwystr talu ger y ganolfan groeso ac un fwy o lawer yn yr Ardd Goed. Mae digon o le yn yr ardaloedd chwarae gwyllt i’r rhai bach losgi rhywfaint o egni a mwynhau’r mwd.

Ceisiwch gadw eich cydbwysedd ar hyd y coed enfawr a gafodd eu cwympo fel rhan o’r cynllun i adfywio’r ardd goed, sbonciwch o foncyff i foncyff ar hyd y cerrig camu a mwynhewch bicnic ar bonion picnic a gerfiwyd â llaw.

Mae’r ardal yn gartref i wiwerod, adar a llawer o fwystfilod bach, felly dewch â chwyddwydr neu finocwlars i gael golwg graffach.

Herbaceous Border in summer, Dyffryn Gardens, Vale of Glamorgan

Darganfyddwch fwy yng Ngerddi Dyffryn

Dysgwch pryd mae Gerddi Dyffryn ar agor, sut i gyrraedd yno, pethau i’w gweld a’u gwneud a mwy.

Pethau eraill o ddiddordeb i chi

Gwedd Ogleddol y tŷ yn Nhŷ a Gerddi Dyffryn, Bro Morgannwg, Cymru
Erthygl
Erthygl

Hanes Dyffryn 

Adeiladodd John Cory y tŷ a’r gerddi yn Nyffryn gyda’r cyfoeth a enillodd drwy ei orchestion yn y diwydiant glo.

Cheese scones in a baking tray
Erthygl
Erthygl

Bwyta a siopa yng Ngerddi Dyffryn 

Mwynhewch brydau i dwymo’r galon neu snac ysgafn yn y caffi, gyda danteithion blasus yn goron ar eich ymweliad. A chofiwch alw i mewn i’r siop i brynu rhywbeth i gofio’ch ymweliad.

PDF
PDF

Lawrlwythwch fap yr ardd 

Trefnwch eich ymweliad â Dyffryn a lawrlwytho map yr ardd

Grŵp o ymwelwyr ar daith o’r ardd yn y Cwrt Palmantog yng Ngerddi Dyffryn, Bro Morgannwg, Cymru
Erthygl
Erthygl

Ymweld â Gerddi Dyffryn gyda’ch grŵp 

Ymwelwch â Gerddi Dyffryn fel grŵp a mwynhau gostyngiadau ar ffioedd mynediad, teithiau o’r gerddi Edwardaidd a bwyd blasus yn y caffis.

Gwirfoddolwyr yng Ngerddi Dyffryn, Bro Morgannwg, Cymru
Erthygl
Erthygl

Gwirfoddoli yng Ngerddi Dyffryn 

Dysgwch sut y gallwch gyfrannu yng Ngerddi Dyffryn a chael golwg ar y gwahanol gyfleoedd sydd ar gael.