Cymru

Llwybr pili-pala Gogledd Gŵyr

Darganfyddwch Welshmoor, paradwys gudd i fywyd gwyllt. Dros y blynyddoedd, mae dros 25 o wahanol rywogaethau o bili-pala wedi’u gweld yn yr ardal warchodedig hon. Mae’n un o’r llefydd gorau yn Ewrop i weld brith y gors, sy’n bili-pala prin iawn, a’r brithribin gwyrdd, sy’n fwy cyffredin ond llawn mor drawiadol.

Eiddo ger

Whiteford and North Gower

Man cychwyn

Maes parcio Welshmoor (Cyf. grid SS51924)

Gwybodaeth am y Llwybr

Gweld y llwybr

Argraffu'r llwybr

Pa Mor Heriol*

Hygyrchedd**

Llwybr llawn

PellterMilltiroedd: 1 (km: 1.6)

Hyd 20 munud to 1 awr

Addas i gŵn***

*Cynefin rhostir gwlyb heb lwybrau wedi’u marcio. Gwisgwch sgidiau cerdded cadarn. Am ragor o fanylion, darllenwch yr adran Tirwedd.
**Tir gwlyb a chorsiog – ddim yn addas i gadeiriau olwyn. Am ragor o fanylion, darllenwch yr adran Mynediad.
***Cadwch gŵn ar dennyn. Am ragor o fanylion, darllenwch yr adran Cyfleusterau.

Gair o gyngor ar wylio pili-palod

Mae’r tywydd yn ffactor pwysig iawn wrth geisio gwylio pili-palod. Mae diwrnodau poeth, heulog heb lawer o wynt yn ddelfrydol. Mae’r amseru hefyd yn bwysig ar gyfer rhywogaethau fel brith y gors, sydd â thymhorau hedfan byr iawn. Mae rhagor o wybodaeth am amseru eich ymweliad i’w gweld ym mhob cam.

Mae’r safle hwn yn gynefin rhostir gwlyb a all fod yn gorsiog mewn mannau. Mae’r llystyfiant yn gymysgedd o rug, eithin, mieri a rhedyn a all wneud symud o gwmpas yn lletchwith mewn mannau. 

Does dim llwybrau wedi’u marcio, ond gallwch ffeindio’ch ffordd yn ddigon hawdd gan ddilyn llinellau’r anifeiliaid sy’n pori yma.

Gall y tir dan draed fod yn eithaf corsiog mewn mannau. Gwisgwch sgidiau cerdded cadarn neu welîs. 
Cyfanswm y rhannau: 5
Cyfanswm y rhannau: 5
Man cychwyn
Maes parcio Welshmoor (Cyf. grid SS51924)
Rhan 1
Gan ddechrau yn yr ardal barcio, cerddwch 100m i’r de i ymyl y gors, lle mae’r coed yn marcio’r ffin. Cadwch olwg am bili-palod ar hyd ymyl y coed a’r prysgwydd.
Prysgwydd cysgodol
Mae’r darn hwn o Welshmoor yn aml wedi’i gysgodi rhag y prifwyntoedd o’r de-orllewin. Gallwch weld pili-palod yn y fan hon o fis Ebrill i fis Medi. Gwyliwch nhw’n ymlwybro ar hyd ymyl y coed ac yn gwibio’n osgeiddig drwy fylchau yn y prysgwydd ar hyd ymyl y gors. Cadwch olwg am y fantell goch, y fantell paun, y gweirlöyn brych, y gwyn blaen oren, y gwyn gwythiennau gwyrddion a gweirlöyn y ddôl yma.
Rhan 2
Cerddwch i ffwrdd o’r ffin, tua’r dwyrain-gogledd-ddwyrain, i mewn i’r gors am tua 100m. Yr ardal hon yw un o hoff lecynnau brith y gors.
Brith y gors
Mae’r tir ychydig yn sychach yn y fan hon, felly mae’n lle gwych i gadw golwg am frith y gors. Ar ddiwrnodau cynnes, heulog ar ddechrau’r gwanwyn, gallwch weld y larfa’n torheulo. Cadwch olwg am bili-palod ar ddiwrnodau cynnes, heulog o wythnos olaf mis Mai i ganol mis Mehefin. Gallwch weld y newydd-ddyfodiaid yn torheulo’n isel yn y llystyfiant neu’n bwydo ar neithdar y tresgl. Gallwch hefyd weld y gwe larfaol unigryw ar damaid y cythraul o ganol Awst i mewn i’r hydref.
Rhan 3
Nesaf, cerddwch tua’r dwyrain-de-ddwyrain am 150m tuag at ymyl y gors unwaith eto. Cadwch olwg am lecyn agored sy’n gorwedd y tu ôl i linell denau o goed. Dyma un o hoff lefydd y brithribin gwyrdd.
Y brithribin gwyrdd
Mae’r llecyn agored hwn rhwng dwy linell o goed yn culhau ychydig wrth i chi gerdded ar ei hyd tua’r dwyrain. Mae’r ardal gysgodol yn darparu micro-hinsawdd i’r pili-palod – mae’n aml yn teimlo ambell radd yn gynhesach yma nag yng ngweddill Welshmoor. Mae’n un o’r llefydd gorau i weld y brithribin gwyrdd. Mae’r gwrywod yn aml i’w gweld yn gorffwys ar y prysgwydd isel, yn aros i’r benywod basio. Maen nhw’n aml yn gwrthdaro dros diriogaeth, sy’n arwain at frwydrau troellog trawiadol yn yr awyr. Mae’r pili-pala bach hudolus hwn i’w weld yn hedfan o gwmpas o ddiwedd mis Ebrill i ganol mis Mehefin.
Brithribin gwyrdd yn Welshmoor, Gogledd Gŵyr | © National Trust / Mark Hipkin
Rhan 4
O’r llecyn agored, cerddwch tua’r gogledd-ddwyrain am 125m nes i’r tir ddechrau gwlychu o dan draed, wrth i chi nesáu at nant fechan. Fe welwch ysgallen y gors yn y fan hon – paradwys y peilliwr.
Rhan 5
Nesaf, cerddwch i’r gogledd am 50m i ben cribyn. Mae’r trac hwn yn rhedeg o’r dwyrain i’r gorllewin drwy’r gors. Dilynwch y trac i’r gorllewin am 375m a byddwch yn ôl yn yr ardal barcio.
Gwalchwyfyn gwenynaidd ymyl gul
Mae’n werth archwilio dwy ochr trac y cribyn, yn enwedig tua gwaelod y llethrau ger yr ardaloedd gwlypach. Mae’r prysgwydd yma’n cynnig lloches i bryfed, ac mae ‘na blanhigion blodeuol sy’n werth eu gweld hefyd. O ddiwedd Mai i ddechrau Mehefin, craffwch ar y cacwn. Fe allech weld creadur sy’n dynwared y cachgi bwm/cacynen – y gwalchwyfyn gwenynaidd ymyl gul. Mae angen tipyn o lwc arnoch i weld y rhywogaeth hon, ond mae gweld un am y tro cyntaf yn brofiad bythgofiadwy.
Gwalchwyfyn gwenynaidd ymyl gul | © National Trust Images/Phil Bruss
Man gorffen
Maes parcio Welshmoor (Cyf. grid SS51924)
Map llwybr
Llwybr pili-pala Gogledd Gŵyr, De Cymru | © National Trust
Dyna ni, da iawn chi
Rhannwch eich profiad

Llwybr

Crwydro Cwm Ivy

Crwydrwch forfa heli sy’n datblygu o’r newydd yng Nghwm Ivy ar arfordir gogleddol Gŵyr – pa anifeiliaid a bywyd gwyllt welwch chi?

Gŵyr Golygfa o ben clogwyn o draeth euraidd wedi’i amgylchynu gan fryniau gwyrdd, gyda dau fwthyn gwyn ar ei ymyl

Llwybr

Taith gerdded Dyffryn Llandeilo Ferwallt

Darganfyddwch ogofâu, afonydd tanddaearol a choetir hynafol ar y llwybr heriol hwn drwy ddyffryn cudd ym Mhenrhyn Gŵyr, Cymru.

Dynes gyda chi yn sefyll ar ben clogwyn yn edrych allan i’r môr ar ddiwrnod cymylog

Llwybr

Cylchdaith Southgate, Hunts Bay a Phwll Du

Crwydrwch glogwyni a dyffrynnoedd coediog arfordir De Gŵyr ar y daith gerdded heriol hon. Ymysg yr uchafbwyntiau mae caer o oes yr haearn a thoreth o blanhigion prin.

Swansea

01792390636

visit.rhosili@nationaltrust.org.uk

Rydym wedi ymrwymo i bartneriaeth â Cotswold Outdoor i helpu pawb i wneud y gorau o'u hamser yn yr awyr agored yn y llefydd rydym yn gofalu amdanynt.

Ymweld â'r wefan

Cerdded yng Nghymru

Darganfyddwch dirweddau agored ysgubol, llwybrau arfordirol mwy hamddenol neu heiciau egnïol heriol. Rydym wedi creu rhestr o rai o’r llefydd gorau i gerdded yng Nghymru.

Adeilad gwyn siop a chanolfan ymwelwyr Rhosili, yn y pellter gellir gweld ymyl y clogwyn gyda’r môr a’r awyr las yn cwrdd ar y gorwel.

Erthygl

Siopa yn Rhosili ac Arfordir De Gŵyr

Bae Rhosili, Penrhyn Gŵyr, yw lleoliad un o’n siopau mwyaf arbennig. Gyda golygfeydd godidog o 3 milltir o dywod euraid, mae’n wirioneddol unigryw. Ac mae digonedd o ddanteithion lleol i’w mwynhau. Mae gennym hefyd lond y lle o eitemau defnyddiol i’ch helpu i wneud y gorau o’ch dydd.