Llwybr cerdded
Llwybr chwedlonol Dinas Emrys
Mwynhewch dro braf heibio rhaeadrau a thrwy goedwig dderi hardd i gyrraedd y copa dymunol hwn a’i olygfeydd gwych. Ar y copa fe welwch olion tŵr sgwâr a rhagfuriau amddiffynnol a oedd yn eiddo i hen dywysogion Gwynedd gynt.
Mae draig yn cysgu dan y tir
Yn ôl y chwedl, roedd y Brenin Gwrtheyrn am adeiladu castell ar gopa Dinas Emrys, ond bob nos fe fyddai muriau ei gastell yn dymchwel. Mynnai’r dewin Myrddin bod dwy ddraig yn ymladd o dan y bryn, a dyna’r rheswm dros gwymp y muriau. Felly cloddiodd Gwrtheyrn a’i ddynion i mewn i’r mynydd a rhyddhau dwy ddraig. Brwydrodd y ddraig goch yn erbyn y ddraig wen, ac yn y diwedd fe redodd y ddraig wen i ffwrdd, gan adael y ddraig goch i ddychwelyd i’w gwâl. Adeiladwyd Castell Gwrtheyrn a’i enwi’n Dinas Emrys ar ôl Myrddin Emrys (y dewin), ac fe ddathlwyd y ddraig goch byth ers hynny.
-
![Archaeological site of Dinas Emrys overlooking Llyn Dinas and Nant Gwynant]()
Safle archeolegol Dinas Emrys yn edrych dros Llyn Dinas a Nant Gwynant -
![Stile on the way to Dinas Emrys, Nant Gwynant]()
Neidiwch dros y gamfa ac ymlaen am Ddinas Emrys
Map
Dechrau:
Maes parcio Craflwyn, SH 600 489
1
Dechreuwch eich taith yng Nghanolfan Tywysogion Gwynedd yng Nghraflwyn.
Tywysogion Gwynedd
Camwch nôl mewn amser a darganfyddwch fwy am dirwedd ddramatig a hanesyddol Cymru, ac am hanes Tywysogion Gwynedd, y llinach ganol oesol fwyaf llwyddiannus yng Nghymru. Roedd yr arweinwyr arbennig hyn yn ryfelwyr arswydus, gwleidyddion craff a noddwyr hael llenyddiaeth a phensaernïaeth. Fe ffurfiwyd y wlad sy’n gyfarwydd i ni heddiw gan eu bywyd a’u hamserau nhw, dros gyfnod o 900 mlynedd a mwy, gan adael ôl oesol ar y dirwedd gyfoes.
2
O’r maes parcio ewch ar y llwybr sy’n arwain i fyny drwy’r goedwig. Dilynwch y llwybr sy’n mynd i’r dde tuag at ffau y dreigiau. Fe ail-gyfluniwyd y rhan hon o’r goedwig. Cadwch lygad ar agor am arwyddion coch a melyn wedi eu labelu ‘Tywysogion Gwynedd’.
Cymerwch sêt
Mae eich taith chwilio yn dechrau pan ddewch o hyd i’r fainc wedi ei naddu fel draig o fewn y goedwig yng Nghraflwyn. Cymerwch sêt a mwynhewch heddwch a llonyddwch o fewn gardd Siapaneaidd y goedwig dderi.
3
Ewch ymlaen ar eich taith nes cyrraedd cyffordd dair ffordd mewn ardal agored. Dilynwch y llwybr sy’n arwain yn syth ymlaen, i fyny tua’r goedwig. Arhoswch ar y llwybr hwn a chroesi pont fechan cyn dod at raeadr hardd.
Pwll Myrddin
Oedwch am dipyn ac eisteddwch wrth y rhaeadr a gwrando ar gryndod y dŵr. Os cewch eich temtio i wlychu bodiau eich traed, cofiwch fod y dŵr bob amser yn rhynllyd oer!
4
Ymlaen â chi ar eich siwrne gan ddilyn y llwybr a chadw llygad ar agor am arwyddion coch a melyn Tywysogion Gwynedd. Cyn bo hir, fe ddewch at gamfa yn y wal ar y dde. Ewch dros y gamfa ac i fyny i’r coed.
Adeiladwch eich castell eich hun
Ry’n ni’n frwd dros weld plant allan yn yr awyr agored ac yn agosach at fyd natur, a dyma gyfle perffaith i adeiladu’ch castell eich hun; allan o ganghennau, dail a brigau wrth gwrs.
5
Cyn bo hir fe ddewch at gamfa arall dros ffens, neidiwch drosti ac ymlaen â chi drwy’r coed, rhwng y clogwyni creigiog. Dilynwch y llwybr igam-ogam i fyny’r clogwyni creigiog tuag at Ddinas Emrys.
Nant Gwynant
Edrychwch tua’r chwith wrth i chi ddringo’n uwch ac fe gewch olygfa fendigedig dros Lyn Dinas a draw am Nant Gwynant.
6
Bron yna – dim ond ambell gam eto ac fe fyddwch ar gopa Dinas Emrys.
Gwyliwch rhag dreigiau
Yn ôl y chwedl, roedd y Brenin Gwrtheyrn am adeiladu castell ar gopa Dinas Emrys, ond bob nos fe fyddai muriau ei gastell yn dymchwel. Mynnai’r dewin Myrddin bod dwy ddraig yn ymladd o dan y bryn, a dyna’r rheswm dros gwymp y muriau. Felly cloddiodd Gwrtheyrn a’i ddynion i mewn i’r mynydd a rhyddhau dwy ddraig. Brwydrodd y ddraig goch yn erbyn y ddraig wen, ac yn y diwedd fe redodd y ddraig wen i ffwrdd, gan adael y ddraig goch i ddychwelyd i’w gwâl. Adeiladwyd Castell Gwrtheyrn a’i enwi’n Dinas Emrys ar ôl Myrddin Emrys (y dewin), ac fe ddathlwyd y ddraig goch byth ers hynny.
7
Pan fyddwch yn barod i droi am nôl, dilynwch eich cam nôl dros y ddwy gamfa a heibio’r rhaeadr. Pan ddewch at y gyffordd tair ffordd, ewch ar y llwybr sy’n arwain tua’r chwith i chi.
8
Ewch drwy’r giât a cherdded lawr heibio Neuadd Craflwyn, a nôl tua maes parcio Craflwyn lle dechreuodd y daith.
Neuadd Craflwyn
Tŷ yn dyddio nôl i’r 19eg ganrif yn Nant Gwynant yw Neuadd Craflwyn, ac mae wedi bod yn ein gofal ers 2004. Pan ddaeth i’n dwylo ni roedd wedi mynd â’i ben iddo, ond bellach mae wedi ei adfer i’r crandrwydd a fu. Mae cwmni gwyliau HF Holidays bellach yn rhentu’r eiddo, gan gynnig dewis o wyliau cerdded yn yr awyr iach.
Diwedd:
Maes parcio Craflwyn, SH 600 489
