Mai 2019 yng Ngardd Goedwig Colby

Gwaith y Gwanwyn

Rydym wedi bod yn canolbwyntio ar y border sy’n wynebu’r de, sy’n cynnwys casgliad bach hyfryd o Scilla peruviana, a elwir hefyd yn seren Portiwgal. Mae’n fỳlb lluosflwydd Mediteranaidd, ac mae ei dail yn fytholrwydd, fwy neu lai. O ddiwedd mis Ebrill mae’r planhigyn yn cynhyrchu blodau siâp cloch sy’n agor yn raddol dros gyfnod o dair wythnos ar goesynnau 10 modfedd o hyd.

Gyda’r cynnydd graddol yn y tymheredd dros yr ychydig wythnosau diwethaf, nid dim ond y Scilla sy’n mwynhau’r cynhesrwydd. Mae’r garlleg hefyd nawr yn ffynnu. Arweinydd y grŵp lluosflwydd oddfog hwn yw’r Nectaroscordum siculum, a elwir hefyd yn arlleg y mêl.

Mae’n tyfu’n raddol i mewn i glystyrau o flodau siâp cloch sy’n llawn paill, gan sefyll hyd at 1m o daldra. Mae’n denu’r cachgi-bwm, pryfed buddiol a pheillwyr eraill. Ar ôl i’r blodau ddiflannu daw pennau addurniadol a fydd yn aros yno tan ddiwedd yr haf.

Awgrym arbennig – Dylech blannu Nectaroscordum siculum ar flaen border lle gellir gweld planhigion eraill drwy’r coesynnau.

Mae ein borderi wedi cael eu coroni ag ymylon carreg, a gasglwyd o Ystâd Colby. Cafodd y gwaith hwn ei wneud gan ein gwirfoddolwyr ymrwymedig drwy gydol y flwyddyn ac ym mhob tywydd... hyd yn oed yr eira!

Hau hadau a chwalu chwyn

Mae llawer i’w wneud yn yr ardd furiog ar yr adeg hon o’r flwyddyn. Mae angen hau hadau fel 
Stipa tenuissima, Chionodoxa (glas yr eira) a’r pabi, a gasglwyd o’r ardd yn yr hydref. Cafodd y rhain eu casglu ar ddiwrnod sych ar ôl i bennau’r hadau aeddfedu.

Cafodd yr hadau sych eu labelu a’u cadw mewn bagiau papur mewn amgylchedd sych dros y gaeaf. Ar ôl i’r eginblanhigion ddatblygu, cânt eu potio a’u tyfu yn ein hardal epilio, a bydd rhywfaint yn cael eu plannu yn yr ardd furiog a’r cyrion. Bydd y gweddill yn cael eu gwerthu i’n cwsmeriaid. 

Yn anffodus, gyda ffrwydrad lliwgar y blodau, daw’r chwyn hefyd, gyda’r berwr chwerw blewog blynyddol (Cardamine hirsuta) yn arwain y ffordd. Mae’n anodd i’w reoli oherwydd ei allu i atgynhyrchu a gwasgaru symiau mawr o hadau, weithiau hyd at fetr i ffwrdd.

Yn ystod misoedd y gwanwyn a’r haf mae hon yn dasg ddyddiol, a thrwy fynd i’r afael ag ef yn gynnar y gobaith yw y bydd yn atal llawer o broblemau yn yr hirdymor!