Y cyfnod Edwardaidd ym Mhowis

Etifeddodd George Herbert, gor-ŵyr Edward Clive (Clive o India), deitl 4ydd Iarll Powis (3ydd creadigaeth) ynghyd â’r castell a’r stad yn 1891.

Ar y cyd â’i wraig, Violet, fe ganolbwyntiodd y ddau ar ailwampio’r castell a’r ardd.

Gwaith moderneiddio George

Yn 1902 dechreuodd George foderneiddio’r castell gan osod golau trydan a system gwres canolog dŵr poeth newydd sbon danlli.

Hefyd fe weithiodd gyda’r pensaer G.F.Bodley i ailaddurno llawer o’r ’stafelloedd ffurfiol yn arddull y 17eg ganrif. Credai ei bod yn fwy addas i’r castell canoloesol.

Mi fedrwch chi weld enghreifftiau o waith George a Bodley yn y castell heddiw yn enwedig yn yr ystafell fwyta, y parlwr derw ac ystafell y Dug.

Creadigaeth Violet

Tra roedd hi’n byw ym Mhowis, perswadiodd yr Iarlles Violet i George i adael iddi reoli a gwella’r ardd.

Gweithiodd Violet ar yr ardd am 18 mlynedd a mwy, gan symud yr ardd gegin, am ei bod yn edrych yn flêr yn ei barn hi, a chreu gardd ffurfiol Edwardaidd yn ei lle gyda lawntiau gwastad agored wedi eu hamgylchynu gan wrychoedd a waliau.

Yn 1912, fe ofynnodd i Bodley wneud giatiau haearn trawiadol yng ngardd y ffynnon fel anrheg pen-blwydd i George.

Mae gardd Edwardaidd Violet, gyda’r lawnt croquet, y borderi blodau a’r coed ffrwythau taclus yn dal i fod yn un o uchafbwyntiau’r ardd heddiw.

Trasiedi’n taro’r teulu

Yn y cyfnod Edwardaidd roedd y stad yn ei anterth a gwesteion pwysig yn cyrraedd bob penwythnos drwy dymor y gaeaf, gan gynnwys Tywysog a Thywysoges Cymru a ddaeth ym mis Tachwedd 1909.

Ond daeth diwedd i oes aur y stad ac fe ddioddefodd George dair trasiedi yn y teulu.

Yn 1916 cafodd ei fab hynaf, Percy, anaf farwol ym mrwydr y Somme; yn 1919 bu farw Violet ar ôl damwain car ac, yn 1942, lladdwyd ei fab ieuengaf Mervyn mewn damwain awyren tra roedd yn y fyddin.

Gyda neb yn etifedd uniongyrchol i’r castell, fe roddodd George stad Powis i’r genedl, dan ofal yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol, ar ei wely angau yn 1952.

Ymunwch â ni i ddysgu mwy am George, Violet a’r cyfnod Edwardaidd drwy gydol y flwyddyn ym Mhowis.