Gwasgu rhagor o sudd o gynhaeaf afalau Erddig

Pan fydd dail y coed pisgwydd plethog yn dechrau troi’n aur, a'r wynwydden Virginia yn gorchuddio wyneb gorllewinol y plasty â lliw fflamgoch, dyma pryd fydd perllannau Erddig yn llawn i'r ymylon ag afalau - mae 180 math yn cael eu tyfu yma. Fel rhan o ddathliadau 40 mlynedd Erddig bydd y penwythnos blynyddol i nodi'r afal diymhongar yn dod yn fis cyfan o weithgaredd.

Yn ffrwyth gwaharddedig, yn symbol o ffrwythlondeb neu yn allwedd i iechyd, mae'r afal wedi cael ei weld o nifer o wahanol safbwyntiau ar draws y byd ac ar hyd yr oesoedd. Felly heb amheuaeth, mae'r ffrwyth hynod hyblyg hwn yn llawn haeddu cael ei ddathlu. 

Mae'r cloc yn tician yn gyflym, a'r amser yn brin i dîm yr ardd gasglu'r holl ffrwyth a'u gosod nhw'n barod i'w gwerthu yn yr arddangosfa sy'n dechrau o ddydd Sadwrn 30 Medi. Yr arddangosfa afalau yw canolbwynt yr ŵyl ac mae'r ardd yn cynnwys rhai o'r enghreifftiau gorau o afalau Fictoraidd sydd ar gael, fel Adam’s Pearmain, Lord Lambourne a Colonel Vaughn.
 

Mis o ddathliadau 

P'run bynnag yw eich ffefryn chi, boed yn afal taffi, tarten afal, saws afal neu hyd yn oed yr afal syml, bydd yr ŵyl hon yn cynnig rhywbeth at ddant pawb. O ddydd Llun 2 Hydref hyd at ddydd Sul 29 Hydref gall ymwelwyr fwynhau gwledd hydrefol i'r synhwyrau. 

Dywedodd Jamie Watson, Rheolwr Cyffredinol Erddig:
“Mae miloedd o ymwelwyr yn dod yn ôl i'r ŵyl bob blwyddyn. Drwy ei thyfu i fod yn ŵyl sy'n fis o hyd, rydyn ni'n gobeithio daw llawer mwy o bobl i flasu ei danteithion a hynny mewn ffordd fwy hamddenol." 

Drwy gydol y mis bydd taith afalau ar gael gyda chyfle i weld cerfluniau unigryw a gerfiwyd gan ein artist preswyl, Simon O'Rourke, ac sydd wedi'u hysbrydoli gan afalau. Bydd arddangosfa o wasg afalau i'w weld bob penwythnos pan fyddwn ni'n defnyddio ein peiriant bach i wasgu afalau a chynnig cyfle i chi hefyd flasu a phrynu ffrwyth ein llafur. 

Os am arddangosfa go iawn yna bydd cwmni Ralph's Cider yma gyda ni ar Hydref 21 a 22 i wasgu ein hafalau ni ac i'w dechrau troi yn seidr Erddig. Gallwch brynu seidr y llynedd yn ein tŷ bwyta ac yn ein siop.

Arddangosfa afalau Erddig 

Y sied dractorau yw canol y llwyfan wrth i'n garddwyr greu arddangosfa o'r gwahanol ffrwythau byddant wedi'u casglu. Y llynedd roedd 150 o wahanol fathau o afalau, gan nad yw pob un o'r 180 o goed afalau yn dwyn ffrwyth neu yn cynhyrchu digon o ffrwyth i fod yn yr arddangosfa. 

Yr arddangosfa hon, sy'n llwyfan i'r amrywiaeth eang o afalau sy'n cael eu casglu o berllannau Erddig, yw canolbwynt y dathliadau ac mae'n agored i bawb ei gweld drwy gydol mis Hydref. Mae pob gwahanol fath o afal sy'n cael ei gynaeafu yn cael ei arddangos a'i labelu i bawb ei weld, o Arthur Turner i Ashmead's Colonel. Y math hynaf o afal y gwyddom ni amdano yw Decio, a gredir ei fod yn dyddio o gyfnod y Rhufeiniaid.

Rhaglen o themâu yn 2017
Bydd gan bob wythnos o ddathliadau'r cynhaeaf ei thema wahanol; mae'r gyntaf yn dechrau drwy edrych nôl ar hanes yr afal gyda gweithgareddau ac arddangosfeydd addysgol. Mae'r ail thema yn gobeithio tanio'ch dychymyg creadigol gyda chelf, cerddoriaeth fyw ac adrodd straeon. Un o'r uchafbwyntiau fydd Peter Read wrth iddo ddychwelyd â'i sioe un dyn 'No Place Like Home' sef golwg dwymgalon ar fywyd sgweiar olaf Erddig a'r penderfyniad anodd a wnaeth i gyflwyno'i gartref a'i holl gynnwys i'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol. 

Yn nhrydedd wythnos y dathliadau byddwn ni'n dod â dŵr i'ch dannedd gydag arddangosfeydd coginio a chyfleoedd i flasu danteithion ein cynhaeaf, ac yn ein hwythnos olaf byddwn ni'n troi ein sylw at ffitrwydd. Wedi'r cyfan maen nhw'n dweud bod afal y dydd yn eich cadw chi'n iach!

Hwyl i'r teulu
Mae ein tîm o wirfoddolwyr wedi trefnu llu o gemau a gweithgareddau ar thema'r afal i chi gael rhoi tro arnyn nhw dros y penwythnosau, yn cynnwys gwneud lolipop afal a siocled a rasys afal-ar-lwy ar y lawnt. Bydd y storïwr Jake Evans, sydd wedi ennill nifer o wobrau, yn ymuno â ni i adrodd straeon sydd wedi'u hysbrydoli gan afalau ar Hydref 15, 21, 22 a 31 rhwng 11am a 3pm. 

Gwreiddiau'r ŵyl

Dechreuodd gŵyl afalau Erddig gyda'r nod o achub a diogelu hen fathau o afalau ac i nodi Diwrnod Cenedlaethol yr Afal sydd ar 21 Hydref. 
Bellach gyda 180 o wahanol fathau o afalau yn cael eu tyfu yn Erddig, a llawer yn rhai prin a hanesyddol, mae'n deg dweud fod y digwyddiad wedi tyfu yn ddathliad llawer mwy o'r ffrwyth cyffredin hwn.
 

Dywedodd y prif arddwr, Glyn Smith: 
“Rwy'n falch fod ein harddangosfa a'n cynhaeaf afalau wedi dod yn ddigwyddiad blynyddol 'mae'n rhaid ei weld' i gynifer o bobl. O ddechrau tawel, mae wedi tyfu i fod yn ddathliad pwysig y mae angen misoedd i ni baratoi ar ei gyfer. Fyddai hi ddim yn bosibl i ni wneud hyn heb gefnogaeth ein gwirfoddolwyr yn yr ardd sy'n helpu i docio, casglu, pacio a gwerthu'r cynhaeaf hwn sydd mor agos at ein calonnau."

 
Dywedodd y Rheolwr Profiad Ymwelwyr, Jemma Stubbington: “Bydd ymestyn y dathliadau dros gyfnod hirach yn golygu ychydig mwy o waith i ni eleni, ond drwy wneud hyn fyddwn ni ddim yn gwasgu popeth mewn i un penwythnos ac felly bydd llai o bwysau ar y maes parcio, y casgliad a'r gerddi. A'r gobaith yw y bydd mwy o bobl yn gallu dod i fwynhau ffrwyth ein llafur." 

Rhaglen 2017
•    Arddangosfa afalau Erddig 2017– tua 150 o fathau i'w gweld yn y sied dractorau 
•    Taith gerfluniau NEWYDD wedi'i hysbrydoli gan yr afal, gan yr artist preswyl, Simon O’Rourke. 
•    Arddangosfa peiriant bach gwasgu afalau Erddig (penwythnosau). Gwobr i ymwelwyr am eu hymdrechion gyda chyfle i flasu'r sudd afal ffres o'r wasg. 
•    Cerddoriaeth fyw 14 a 15 Hydref 
•    Cynyrchiadau theatr 'No Place Like Home' Peter Read 14 a 15 Hydref 
•    Arddangosfeydd sut i wneud seidr Ralph's a gwasg seidr 21 a 22 Hydref
•    Bar 'Ralph’s Cider', a gallwch flasu cyn prynu– 21 a 22 Hydref
•    Gosodiad amlgyfrwng yn dathu 40 mlynedd Erddig 
I Deuluoedd 
•    Taith afalau arbennig 
•    Arddangosfa a chyfle i roi cynnig ar saethyddiaeth 
•    Cwrdd â'r asynnod a'r ceffylau 
•    Adrodd stori gyda Jake, storïwr sydd wedi ennill llu o wobrau, 15, 21, 22 a 31 Hydref
•    Gemau a gweithgareddau crefft ar thema afalau gyda'n gwirfoddolwyr (penwythnosau)